Οι αποκλεισμένοι – Αφού χρωστάς δεν έχει χώρο για εσένα
Γιώργος Φλωράς
Η κρίση που ήρθε από την πτώχευση της χώρας έφερε δυσμενείς συνέπειες σχεδόν σε όλα τα επίπεδα της καθημερινότητας για τον Έλληνα. Αναλόγως πληγώθηκε το τμήμα των μικρομεσαίων επιχειρηματιών και των ελεύθερων επαγγελματιών.
Πληγώθηκε κυρίως γιατί οι πωλήσεις μειώθηκαν, έως και κατέρρευσαν σε ορισμένους κλάδους, την ώρα που οι υποχρεώσεις που έως τότε είχαν δημιουργηθεί παρέμειναν στα ίδια επίπεδα. Υποχρεώσεις που στην συνέχεια αυξήθηκαν λόγω αδυναμίας εξυπηρέτησης αυτών. Με άλλα λόγια χιλιάδες άνθρωποι του επιχειρείν πτώχευσαν, είτε με την σφραγίδα του Δικαστηρίου, είτε χωρίς αυτήν (οι περισσότεροι).
Αν ήθελα να περιγράψω με μια λέξη την κατάσταση στην οποία βρίσκεται αυτή η κατηγορία των ανθρώπων του επιχειρείν θα ήταν «εφιάλτης». Εφιάλτης που προέρχεται ιδίως από τον αποκλεισμό που υφίστανται την περίοδο που η χώρα προσπαθεί να πατήσει ξανά στα πόδια της. Είναι η γενιά των «αποκλεισμένων». Βασική αιτία του αποκλεισμού των οποίον υφίστανται είναι, κατά τη γνώμη μου, η νοοτροπία που υπάρχει διάχυτη στην Κοινωνία ότι αυτός που επιχειρεί είναι πολίτης δεύτερης κατηγορίας. Μια νοοτροπία που θεωρεί ότι όποιος επιχειρεί βγάζει πολλά λεφτά, όποιος επιχειρεί είναι απατεώνας, όποιος επιχειρεί και πέσει έξω το έκανε επίτηδες και έχει βγάλει στην άκρη πολλά λεφτά. Όλοι μέσα στο τσουβάλι. Αυτή η νοοτροπία έχει επικρατήσει στην χώρα τουλάχιστον δυο δεκαετίες. Και ακόμα είναι η άρχουσα νοοτροπία που αποτελεί εμπόδιο στο να δοθούν λύσεις ουσιαστικές και άμεσες.
Στην Ελλάδα έπεσε πυρηνική βόμβα με συνέπεια δεκάδες (ίσως και εκατοντάδες) χιλιάδες άνθρωποι του επιχειρείν να πέσουν έξω. Όποιος δεν το συνειδητοποιεί αυτό είναι απλά εκτός πραγματικότητας. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν συγκεκριμένες επιλογές σήμερα. Να συνεχίσουν αυτό που έκαναν και να προσπαθήσουν να καλύψουν το κενό, την ζημιά, με μελλοντική εργασία. Να σταματήσουν αυτό που έκαναν, αν πχ η αγορά τους διαλύθηκε, και να δοκιμάσουν κάτι άλλο στο επιχειρείν. Να αναζητήσουν εργασία ως εργαζόμενοι. Να τα παρατήσουν όλα και να φύγουν. Το ευκολότερο από όλα, όσο και αν ακούγεται άσχημο, είναι το τελευταίο. Να τα παρατήσουν όλα και να φύγουν. Γιατί τα άλλα τρία, που σε μια κανονική Κοινωνία, έστω και μετά την καταστροφή, θα ήταν τα λογικά είναι από αδύνατα έως τελείως αδύνατα.
Ο αποκλεισμένος αντιμετωπίζει παντού κλειστές πόρτες. «Αφού χρωστάς δεν έχει χώρο για εσένα». Δυνατότητα χρηματοδότησης καμία. Τραπεζικοί λογαριασμοί δεσμευμένοι χωρίς ακατάσχετο όριο, ενώ η χρήση POS υποχρεωτική. Δυνατότητα έναρξης κάτι καινούριου, σε άλλο κλάδο ή και στον ίδιο, αδύνατη λόγω έλλειψης ενημερότητας. Συμμετοχή σε προγράμματα ΕΣΠΑ αδύνατη λόγω όρων των προγραμμάτων. Αναζήτηση εργασίας ως εργαζόμενος έως και αδύνατο, ιδίως για ανθρώπους του επιχειρείν άνω των 45 που έχουν μια ζωή εκτός αγοράς εργασίας. Νόμος Κατσέλη για τους αποκλεισμένους δεν υφίσταται. Στους αποκλεισμένους του επιχειρείν δεν αναγνωρίζεται το δικαίωμα της πρώτης κατοικίας (αυτό που λέγαμε παραπάνω πολίτες δεύτερης κατηγορίας).
Φτιάχτηκε η πλατφόρμα του Εξωδικαστικού μηχανισμού που ακόμα αγκομαχάει να βρει πατημασιές και παραμένει εκτός επιλογής για τους αποκλεισμένους, ιδίως λόγω κριτηρίου βιωσιμότητας. Νομοθετήθηκε η 2 η Ευκαιρία σε όσους πτώχευσαν χωρίς δόλο αλλά και αυτή η διαδικασία απαιτεί χρήματα για δικηγόρους (ενώ δεν θα έπρεπε με βάση την Οδηγία της ΕΕ) και για αυτό έχει αποτύχει προς το παρόν (πώς μπορεί ο πτωχευμένος να πάει στο δικαστήριο για 2 η Ευκαιρία με κόστος 4-5 χιλιάδες ευρώ?). Πληροφόρηση για τις διεξόδους που δίδονται στους αποκλεισμένους (όσες μπορεί να δοθούν τελικά) είναι ανύπαρκτη. Αντίθετα υπαρκτό είναι το καθημερινό κυνήγι το οποίο υφίστανται.
Ο ορισμός της αδικίας είναι ότι οι αποκλεισμένοι έχουν καταδικαστεί στον αποκλεισμό χωρίς ουδείς ποτέ να εξετάσει τον δόλο που είχαν ή δεν είχαν, για να βρεθούν σε αυτήν την κατάσταση. Δόλος που κρίνεται απαραίτητος σε κάθε «ποινή». Χρωστάς σε δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία, ΟΑΕΕ και ενώ σε τιμωρούν με αποκλεισμό δεν ασχολούνται να δούνε αν έφταιξες ή όχι, όπως κάνουν σε άλλη κατηγορία οφειλετών, όπως ο απλός πολίτης (βλ. Ν. Κατσέλη).
Και αυτό την ώρα που η Νομοθεσία για τις Δημόσιες συμβάσεις ορίζει ως ανώτατο χρονικό όριο αποκλεισμού τα 3 ή 5 έτη, για αποκλεισμό από τις Δημόσιες Συμβάσεις των ενόχων για τα κατωτέρω απεχθή αδικήματα (βλ. Ν4413/2016 άρθρο 39 και 42): α) συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, β) δωροδοκία, γ) απάτη, δ) τρομοκρατικά εγκλήματα ε) νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, στ) παιδική εργασία και άλλες μορφές εμπορίας ανθρώπων.
Δηλαδή αν συμμετείχες σε εγκληματική οργάνωση ή αν εμπορεύτηκες ανθρώπους και καταδικαστείς τελεσίδικα, σε αποκλείουν από τις Δημόσιες Συμβάσεις για μάξιμουμ 5 χρόνια. Ενώ αν έπεσες έξω λόγω κρίσης και χρωστάς στην εφορία (πχ 30.000€) και δεν έχεις δουλειά για να τα πληρώσεις ή να τα ρυθμίσεις, σε αποκλείουν για πάντα.
Η Πολιτεία πρέπει να κατανοήσει επιτέλους ότι αυτόν που ασχολήθηκε με το επιχειρείν και αποκλείστηκε, δεν μπορεί να τον αντιμετωπίζει για πάντα ως Πολίτη Β’ Κατηγορίας. Και αυτό πρέπει να αλλάξει άμεσα. Για το καλό όλων. Να σημειώσω, τελειώνοντας, ότι αν δεν αλλάξει άμεσα, θα γίνουν πολύ δημοφιλείς υπαρκτές λύσεις όπως το να μετοικήσει κάποιος σε άλλη Ευρωπαϊκή χώρα και να αιτηθεί ως φυσικό πρόσωπο, μετά από 6 μήνες, εκεί την πτώχευσή του και την απαλλαγή του από τις οφειλές στην Ελλάδα. Η δικαστική απόφαση εκεί, πχ στην Γερμανία, έχει άμεση ισχύ στην Ελλάδα.
Στο Βέλγιο σήμερα υποβάλεις αίτηση πτώχευσης σήμερα, online, και αύριο έχεις την δικαστική απόφαση έτοιμη. Ότι έσοδο αποκτήσεις δε από την επόμενη ημέρα είναι δικό σου και δεν πάει στα χρέη της πτώχευσης. Ήδη η υπηρεσία αυτή παρέχεται στην Ελλάδα και αν δεν αλλάξει η νομοθεσία για τους αποκλεισμένους θα κάνουν χρυσές δουλειές όσοι την παρέχουν.
