Κωνσταντίνα Δελημήτρου
Ένα συχνό θέμα συζήτησης μεταξύ ημών -βασικά με όσους διδαχτήκαμε τα ημών και ζήσαμε λίγο Π.Δ. (Προ Διαδικτύου)- είναι σε τι λαγούμια θα ήμασταν κρυμμένοι σήμερα αν είχαμε ίντερνετ στην εφηβεία. Γελάμε πολύ με όλες εκείνες τις ντροπιαστικές στιγμές που κρύψαμε στο χρόνο, θυμόμαστε πόσο επικά ρόμπες γινόμασταν και μάλιστα αηδιαστικά συχνά, και πόσες φορές θα καταλήγαμε από τους σημερινούς γονείς και δασκάλους με ψυχολόγους, αναμορφωτήρια ή αν ζούσαμε αλλού, ακόμη και στη φυλακή, τουλάχιστον έπειτα από κάθε πάρτι, βόλτα με παπί ή σχολική εκδρομή. Και μετά πάντα σοβαρεύουμε. Διότι εκείνο το γελοίο κούρεμα που κορόιδευε τόσο επίμονα η “δημοφιλής” παρέα, γρήγορα ξεχάστηκε και η Νόρα που το άλλο της όνομα ήταν “χοντρή” για μερικά αγόρια, δεν το άκουσε κανείς άλλος. Σοβαρεύουμε, διότι ξέρουμε πως τα ντροπιαστικά της εφηβείας μας έμειναν εκεί, στο παρελθόν, μεταξύ λίγων, κρυμμένα και ξεχασμένα. Διότι συνειδητοποιούμε πως η ανθρωπότητα εδώ και μια δεκαετία τουλάχιστον, δεν μπορεί να κρύψει τίποτε, υπάρχει μπόλικο φωτογραφικό υλικό, ακόμη και footage για τα πάντα και μάλιστα για πάντα.
Αν δηλαδή τα βάλεις κάτω, εδώ και μια δεκαετία, τα εφηβάκια δεν παίρνουν ανάσα από τον σχολικό εκφοβισμό. Δεν παίρνουν ανάσα από σχολείο, συμμαθητές, φίλους και εχθρούς, διότι όλοι είναι συνδεδεμένοι συνεχώς και αρκεί μια μικρή τους μόνο γκάφα ή έστω μια μικρή έχθρα για να τους ρεζιλέψει κάποιος, οποιοσδήποτε, σε όλο το σχολείο ενώ οτιδήποτε ειπωθεί ή δημοσιευθεί, θα αναπαραχθεί αηδιαστικά πολύ, ίσως σε βαθμό που να μην μπορεί ένα πιτσιρίκι να αντέξει. Παλιά κρυβόσουν στον γυρισμό, πήγαινες σπίτι, το σχολείο έκλεινε, ηρεμούσες. Τα καλοκαίρια ήταν βάλσαμο διότι ήταν τρεις ολόκληροι μήνες αποχής από τους βασανιστές σου. Τώρα όμως, το ίντερνετ δεν κλείνει ποτέ. Ακόμη κι αν απαγορέψουν τα κινητά στα σχολεία, δεν καταφέρνουν τίποτα απολύτως.
Ο χαβαλές δεν σταματά ποτέ. Όλα τα εφηβάκια είναι συνδεδεμένα σαν μανιακά και επικοινωνούν, νομίζουν ότι κοινωνικοποιούνται, πειραματίζονται, φλερτάρουν. Κυρίως όμως κάνουν πλάκα σε βάρος άλλων. Αυτό, διότι η άλλοτε καζούρα, τώρα πέρασε στο ίντερνετ και η γκάφα σου δημοσιεύεται σε πολύ μεγαλύτερα κοινά με σκοπό να σε ρεζιλέψει πιο αποτελεσματικά, να σε τρομάξει, να σε ταπεινώσει και έπειτα να σε στοιχειώνει για όλη σου τη ζωή. Το Cyberbullying (ή διαδικτυακός εκφοβισμός) στους εφήβους, φαίνεται να είναι ένα πολύ δημοφιλές σπορ με πολλά θύματα. Όμως τα παιδιά απλά αντιγράφουν εμάς. Διότι τα κυβερνονταηλίκια μεταξύ εφήβων αν το σκεφτείς, δεν είναι μακριά από την αναπαραγωγή της δικής μας συμπεριφοράς παρότι οι γονείς παραπονιούνται ότι δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν την τεχνολογία.
Κάθε τόσο όμως, το βλέπεις και στα κοινωνικά δίκτυα πως κι εμείς περιμένουμε σχεδόν με ανυπομονησία να σκάσει το επόμενο μεγάλο χέιτ πετ για να το ξεφτιλίσουμε. Αρκεί κάποιος να δώσει το παρασύνθημα και σε χρόνο ντε-τε, έχουμε κάνει σκόνη οποιονδήποτε μάς υποδείξουν και για οτιδήποτε ισχυριστούν -αλήθεια ή ψέμα δεν νοιάζει κανέναν τη στιγμή της κοινωνικής κορύφωσης- μέσα από χιλιάδες αναπαραγωγές του επίμαχου αρχικού περιεχομένου και συνήθως συνοδευμένο από το δικό μας κατιτίς. Και να ‘ταν όλοι Πατούληδες να πεις πάει στο διάολο, ελάτε να κράξουμε τα θέλει ο κώλος τους, όμως συνήθως, η καζούρα αυτού του είδους είναι παλιός, καλός λυκειακός χαβαλές. Που όμως τώρα γίνεται δημόσια, δεν έχει όρια, ούτε σταματημό.
Ακριβώς αυτό λοιπόν κάνουν και οι έφηβοι. Κάνουν το χαβαλέ τους ηλεκτρονικά. Μόνο που τώρα το κοινό τους είναι όλο το σχολείο. Το ανάλογο δηλαδή, δεν θα ήταν απλά ένα γιγάντιο πανό στην είσοδο του σχολείου που θα ενημέρωνε όλους για το “πρόβλημα” ή το λάθος πάνω μας. Θα ήταν η έκδοση κανονικά εφημερίδας με όλα τα “άπλυτά” μας στο πρωτοσέλιδο που θα τυπωνόταν και θα μοιραζόταν χέρι με χέρι και πόρτα με πόρτα. Και όχι απλή, χάρτινη εφημερίδα. Θα ήταν μια εφημερίδα από ανεξίτηλο χαρτί που θα την είχαμε μπροστά στα μάτια μας και στο Γυμνάσιο, το Λύκειο και το πανεπιστήμιο, καθώς και στην ενήλικη ή την επαγγελματική μας ζωή. Με τρανταχτούς και σοκαριστικούς τίτλους τύπου Espresso, ικανούς να σε ταμπελώσουν για όλη σου τη ζωή. Αυτουνού η μύτη δεν αντέχεται δείτε τη και σε προφίλ, αυτή θέλει να πηδηχτεί όπου τη δείτε πάρτε την, εκείνος έχει μικρό πουλί δεν φαίνεται καν στη φωτογραφία, της τάδε η μάνα είναι στριπτιτζού κλείστε τραπέζι. Και αν ήταν μόνο τέτοια θα ήταν ανώδυνα, πίστεψέ με. Από γυμνές φωτογραφίες μέχρι βίντεο και ανώνυμα μηνύματα με εκβιασμούς για χρήματα είναι μάλλον το σύνηθες στο ηλεκτρονικό bullying μεταξύ εφήβων. Η περίπτωση της Σταυρούλας Κοεμτζή, μόλις 22, που βούτηξε από τον ένατο όροφο της εστίας της λόγω ηλεκτρονικού εκφοβισμού με απειλητικά μηνύματα και ροζ βίντεο μέσω Facebook, άλλωστε το αποδεικνύει.
Αλλά δυστυχώς έχουμε κι άλλες πολλές περιπτώσεις. Το bullying μεταξύ εφήβων, μάλλον βρήκε τον φυσικό του χώρο στο διαδίκτυο όπου εκεί η δυναμική του είναι τρομακτική. Το ηλεκτρονικό bullying είναι πιο αποτελεσματικό, πιο “ασφαλές” λόγω της ψευδαίσθησης ανωνυμίας, πιο εύκολο για τον θύτη να επιδοθεί σε αυτό χωρίς ωράριο και όρια, ακόμη και να παραβεί τον νόμο με μεγάλη ευκολία.
Σκεφτόμουν τις προάλλες, πόσο τρομαγμένα και πόσο επιφυλακτικά με την κοινωνία και γενικά απογοητευμένα από τον κόσμο μας θα είναι όλα αυτά τα νέα παιδιά που θα έχουν πέσει θύματα της νεοκαζούρας στο νετ. Εάν δηλαδή επιβιώσουν χωρίς σοβαρά ψυχολογικά, φαντάζομαι δύσκολα θα δεχτούν ποτέ να ανοιχτούν σε μια σχέση της προκοπής, σπάνια θα επικοινωνήσουν στ’ αλήθεια και ακόμη πιο εύκολα θα επιδοθούν και τα ίδια σε δημόσιο ηλεκτρονικό λιντσάρισμα μόνο και μόνο για να νιώσουν κομμάτι της βαριά άρρωστης πια κοινωνίας μας ή γιατί έτσι θα νομίζουν πως πρέπει να συμπεριφέρονται βλέποντας εμάς.