Αντιμέτωποι με αναγκαστικά μέτρα είσπραξης θα βρεθούν το επόμενο διάστημα 564.034 φορολογούμενοι με ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία, οι οποίοι δεν φρόντισαν να εντάξουν τα χρέη τους σε κάποια από τις ισχύουσες ρυθμίσεις, αλλά ούτε έκαναν χρήση των ευνοϊκών διατάξεων της πρόσφατης ρύθμισης των 120 δόσεων.
Οι υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) έχουν ήδη βάλει στο «μικροσκόπιο» τους συγκεκριμένους φορολογούμενους, εκτός από τους 1.222.485 υπόχρεους στους οποίους έχουν ήδη επιβληθεί τα αναγκαστικά μέτρα, ενώ στον «προθάλαμο» αυτών βρίσκονται συνολικά 1.786.519 οφειλέτες.
Όπως προκύπτει, λοιπόν, οι εν λόγω φορολογούμενοι θα βρεθούν στο «στόχαστρο» της ΑΑΔΕ και αντιμετωπίζουν άμεσα τον κίνδυνο των μέτρων που προβλέπονται στο άρθρο 9 του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ), δηλαδή:
● Κατάσχεση κινητών είτε στα χέρια του οφειλέτη είτε κινητών και απαιτήσεων, γενικώς, του οφειλέτη που βρίσκονται στα χέρια τρίτου.
● Κατάσχεση ακινήτων.
Εκτός των ανωτέρω, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία είναι δυνατή η λήψη σε βάρος του οφειλέτη του Δημοσίου διοικητικών, ασφαλιστικών και δικαστικών μέτρων.
Πρώτα ειδοποίηση, εκτός αν…
Σύμφωνα πάντως με τη νομοθεσία επισημαίνεται ότι για οφειλές για τις οποίες αποκτάται εκτελεστός τίτλος από 1.1.2014 και εξής και εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Ν. 4174/2013 (Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας – ΚΦΔ), καθώς και του Ν.Δ. 356/1974 (Α’ 90) (ΚΕΔΕ), πριν από τη διενέργεια οποιασδήποτε πράξης εκτέλεσης καθίσταται υποχρεωτική η κοινοποίηση από τη φορολογική διοίκηση ατομικής ειδοποίησης καταβολής οφειλής / υπερημερίας κατ’ άρθρο 47 και 7 των ανωτέρω νόμων, αντίστοιχα, με εξαίρεση την κατάσχεση χρηματικών απαιτήσεων στα χέρια του φορολογουμένου ή τρίτου.
Αξίζει να σημειωθεί, μάλιστα, ότι από την ημέρα επίδοσης αντιγράφου της έκθεσης κατάσχεσης στον οφειλέτη, αυτός στερείται του δικαιώματος ελεύθερης διάθεσης του ακινήτου και των συστατικών στοιχείων του ακινήτου, ακόμη και εάν αυτά δεν περιγράφονται στην έκθεση κατάσχεσης ή, αν ήταν παρών ο οφειλέτης κατά την κατάσχεση, από τότε.
Η άρση, ωστόσο, της κατάσχεσης και η εξάλειψη υποθήκης επί ακινήτου για χρέη προς το Δημόσιο είναι δυνατή μετά την εξόφληση ή τη διαγραφή του χρέους για το οποίο επιβλήθηκε το μέτρο ή μετά την έκδοση απόφασης από το αρμόδιο όργανο με συγκεκριμένους, κατά περίπτωση, όρους αποδέσμευσης.
Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία δεν επιβάλλεται κατάσχεση ακινήτων, καθώς και κατάσχεση κινητών στα χέρια του οφειλέτη, κατά των οφειλετών που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές από κάθε αιτία (για την καταβολή των οποίων ευθύνεται ως πρωτοφειλέτης, συνυπόχρεος, εγγυητής κ.λπ.) συνολικού ποσού 500 ευρώ, πλην του μέτρου της κατάσχεσης στα χέρια τρίτων.
Στο ανωτέρω ποσό δεν περιλαμβάνονται οι προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής, οι τόκοι εκπρόθεσμης καταβολής ή και πρόστιμα εκπρόθεσμης καταβολής.
Αναγκαστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί μέχρι και 6.4.2014 (προηγούμενη ημέρα ισχύος των διατάξεων αυτών) για ληξιπρόθεσμες οφειλές κατά τον χρόνο επιβολής τους, μικρότερες του ποσού των 500 ευρώ, αίρονται μόνο εφόσον υποβληθεί αίτηση από τον οφειλέτη.
Από την άλλη πλευρά, δεν χωρεί (στα χέρια τρίτων) κατάσχεση μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων που καταβάλλονται περιοδικά, εφόσον το συνολικό ποσό αυτών, μηνιαίως, αφαιρουμένων των υποχρεωτικών εισφορών, είναι μικρότερο των 1.000 ευρώ. Στις περιπτώσεις δε που υπερβαίνει το ποσό αυτό, επιτρέπεται η κατάσχεση για τα χρέη προς το Δημόσιο επί του μισού του υπερβάλλοντος ποσού των 1.000 ευρώ και μέχρι του ποσού των 1.500 ευρώ, καθώς και επί του συνόλου του υπερβάλλοντος ποσού των 1.500 ευρώ.
Θα πρέπει επίσης οι υπόχρεοι να γνωρίζουν ότι καταθέσεις σε πιστωτικά ιδρύματα σε έναν και μοναδικό ατομικό ή κοινό λογαριασμό είναι ακατάσχετες μέχρι του ποσού των 1.250 ευρώ μηνιαίως για κάθε φυσικό πρόσωπο και σε ένα μόνο πιστωτικό ίδρυμα. Για την εφαρμογή της διάταξης αυτής, απαιτείται η υποβολή ηλεκτρονικής δήλωσης στο πληροφοριακό σύστημα της φορολογικής διοίκησης, με την οποία γνωστοποιείται από το φυσικό πρόσωπο ένας μοναδικός λογαριασμός.
Στην περίπτωση που υπάρχει λογαριασμός περιοδικής πίστωσης μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων, γνωστοποιείται αποκλειστικά και μόνο ο λογαριασμός αυτός.
Υπενθυμίζεται ότι, από το σύνολο των τεσσάρων εκατομμυρίων και πλέον οφειλετών του Δημοσίου, το 54,6% χρωστά ποσά κάτω των 500 ευρώ, από 501 ευρώ έως 5.000 ευρώ χρωστά το 32,9% των οφειλετών, από 5.001 ευρώ έως 50.000 ευρώ το 10,7%, ενώ το 1,7% των οφειλετών χρωστά ποσά από 50.001 ευρώ έως 1.000.000 ευρώ και από 1.000.001 ευρώ και πάνω χρωστά το 0,2% των οφειλετών.
Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, το 87,5% των οφειλετών χρωστά έως και 5.000 ευρώ, ποσοστό που φθάνει στο 92,6% αν το ποσό της οφειλής ανέβει έως τα 10.000 ευρώ.
Οι μεγαλοοφειλέτες
Σημαντικό επίσης είναι να αναφερθεί ότι το μεγαλύτερο ποσό οφειλών συσσωρεύεται στους μεγαλοοφειλέτες.
Από το σύνολο των 104,4 δισ. ευρώ οφειλών προς το Δημόσιο, μόλις τα 7,1 δισ. ευρώ εντάχθηκαν στη ρύθμιση… Δηλαδή εκτός της ρύθμισης των 120 δόσεων έμειναν χρέη ύψους 97,3 δισ. ευρώ!
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, στις 120 δόσεις εντάχθηκαν κυρίως μικροοφειλέτες, ενώ οι μεγαλοοφειλέτες απείχαν. Πιο συγκεκριμένα 79 ΑΦΜ (ιδιώτες ή εταιρείες) χρωστούν ποσά ύψους 34,2 δισ. ευρώ, ενώ 8.014 ΑΦΜ χρωστάνε στο Δημόσιο συνολικό ποσό ύψους 84 δισ. ευρώ, δηλαδή έχουν οφειλές έκαστος πάνω από 1 εκατ. ευρώ από το συνολικό ποσό των 104,4 δισ. ευρώ!
Σύμφωνα με την ΑΑΔΕ, από τα 104,4 δισ. ευρώ το πραγματικό ληξιπρόθεσμο χρέος, αφαιρουμένων των χαρακτηρισμένων ως ανεπίδεκτων είσπραξης οφειλών, διαμορφώνεται σε 86.255,9 εκατ. ευρώ.
Δηλαδή, ως ανεπίδεκτο είσπραξης χαρακτηρίζεται ποσό ύψους 18,1 δισ. ευρώ. Μάλιστα, για το 2019, έχουν κινηθεί οι διαδικασίες για τον χαρακτηρισμό ως ανεπίδεκτων είσπραξης, χρεών ύψους 4,5 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα το συνολικό ποσό που θα έχει διαγραφεί στο τέλος του 2019 να φτάσει στο ποσό των 22,6 δισ. ευρώ. Θυμίζουμε δε ότι το 2018 διαγράφηκε ποσό ύψους 4,6 δισ. ευρώ και το 2017 οι διαγραφές έφτασαν σε 4,5 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με την ΑΑΔΕ, το εισπράξιμο μέρος των οφειλών ανήλθε την 1.1.2019 σε μόλις 8,484 δισ. ευρώ και αποτελεί το 8,1% του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου της 1.1.2019, που ήταν 104,365 δισ. ευρώ.
Δηλαδή από το συνολικό ποσό των 104,4 δισ. ευρώ, εισπράξιμο θεωρείται μόλις το ποσό των 8,5 δισ. ευρώ! Ενδεικτικό είναι ότι από το ποσό των 4,5 δισ. ευρώ που θα διαγράψει φέτος η εφορία από τα συσσωρευμένα ληξιπρόθεσμα χρέη το ποσό των 4,3 δισ. ευρώ προέρχεται από την Επιχειρησιακή Μονάδα Είσπραξης (ΕΜΕΙΣ), η οποία κυνηγά κυρίως τους μεγαλοοφειλέτες με χρέη άνω των 150.000 ευρώ.
Στόχος πλέον της ΑΑΔΕ είναι να επικεντρωθεί στην είσπραξη των εισπράξιμων χρεών δρομολογώντας παράλληλα και τη διαγραφή σημαντικού ύψους χρεών.
Επειδή όμως πρόκειται για μια πολύπλοκη απόφαση, τόσο δημοσιονομικά όσο και νομικά, το υπουργείο Οικονομικών θα αναζητήσει πολιτική συναίνεση.
Την ίδια ώρα επί τάπητος βρίσκεται – σε συνεννόηση με τους εταίρους – πρόταση για τη λειτουργία «εισπρακτικής εταιρείας» αποπληρωμής των συσσωρευμένων οφειλών, που θα λαμβάνει μέτρα κατά των φορέων του Δημοσίου που δεν αποπληρώνουν εγκαίρως τα χρέη στους ιδιώτες.
Ειδικό ρόλο στην υπόθεση αυτή εξετάζεται να αναλάβει και το Κέντρο Είσπραξης Οφειλών της ΑΑΔΕ προκειμένου να διεξάγει άμεσα συμψηφισμούς μεταξύ οφειλών που έχει το Δημόσιο σε ιδιώτες και χρεών που έχουν οι ιδιώτες προς το Δημόσιο. Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι, εάν δημιουργηθεί ένας τέτοιος μηχανισμός, θα αποτελέσει «κόφτη» στη δημιουργία εσωτερικού χρέους.
Αντίστοιχη ανησυχία πάντως για αύξηση στο «εσωτερικό χρέος» της χώρας μας επιδεικνύουν οι θεσμοί και για το ζήτημα των αναδρομικών που σωρεύονται ή επιδικάζονται με δικαστικές αποφάσεις, όπως σε συνταξιούχους, ενστόλους, συμβασιούχους.
Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 2096 στις 24-10-2019