Αγροτικά σχολεία ή σχολεία για την αγροτική κοινωνία
Ο Καθηγητής Άγγελος Τσακανίκας από το Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών-ΙΟΒΕ στο 2ο Συνέδριο για την Εκμηχάνιση της Ελληνικής Γεωργίας του Συνδέσμου Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Μηχανημάτων-ΣΕΑΜ (2/12/2019, Θεσσαλονίκη) μεταξύ πολλών ενδιαφερόντων στοιχείων της μελέτης «Αγροτικά Μηχανήματα και Ανταγωνιστικότητα του Αγροτικού Τομέα στην Ελλάδα» παρουσίασε και το επίπεδο εκπαίδευσης των απασχολουμένων στον πρωτογενή τομέα το 2018, με στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ (προφανώς επίσημα στοιχεία, όχι με τους αδήλωτους εργάτες γης …).
Το 39,1% των απασχολουμένων στον πρωτογενή τομέα έχει απολυτήριο μόνο Δημοτικού (στην Ελλάδα έχουν μόνο απολυτήριο Δημοτικού σχολείου το 10,1%), το 20,6% έχει απολυτήριο Γυμνασίου (8,7% συνολικά), το 30,4% έχει απολυτήριο Λυκείου (34,2% συνολικά), το 4,2% έχει Μεταδευτεροβάθμια τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση (9,7% συνολικά), το 4,5% έχει τριτοβάθμια εκπαίδευση (31,3% συνολικά) και το 0,4% έχει μεταπτυχιακό τίτλο (5,9% συνολικά).
Μάλιστα όλη αυτή η εκπαίδευση γίνεται με συστήματα αστικού τύπου σχολείων, δηλαδή με σχολεία που ωθούν τους μαθητές στον αστικό τρόπο ζωής και εργασίας, ΟΧΙ στον αγροτικό. Ο αστικός από τον αγροτικό τρόπο ζωής και εργασίας ΔΙΑΦΕΡΟΥΝ ριζικά. Έτσι ακόμα και τα Λύκεια και η Τεχνική-Επαγγελματική Εκπαίδευση οδηγούν σε αστικά επαγγέλματα και τρόπο ζωής και ΟΧΙ αγροτικά επαγγέλματα και αγρότες.
Στους αστούς άλλος είναι ο χώρος εργασίας και άλλος ο χώρος ζωής. Συνήθως πρόκειται για 8ωρο/5θήμερο στην αστική εργασία και weekend και διακοπές στην ζωή. Στους αγρότες πρόκειται για 24ωρο/7ήμερο διαθεσιμότητας για εργασία ή/και εργασία και η ζωή με την εργασία συμπίπτει απολύτως στον χρόνο και χώρο.
Τα αγροτικά σχολεία θα έπρεπε να ήταν σχολεία μαθητείας, όπου οι μαθητές θα εργαζόντουσαν στα χωράφια ή στις εκτροφές και παράλληλη θα μαθαίνανε τις απαραίτητες γνώσεις για αυτά που κάνουν, ενώ θα ζούσαν μέσα ή δίπλα σε αυτές τις εκμεταλλεύσεις.
Αυτό θα μπορούσε να γίνει ή με σχολεία που θα είχαν κανονικές αγροτικές εκμεταλλεύσεις, και όπου οι μαθητές θα ζούσαν δίπλα σε αυτές 24 ώρες, άρα θα είχαν οικοτροφεία για τους μαθητές και τις οικογένειες των εκπαιδευτών-καθηγητών. Εκεί θα τους δινόταν η ευκαιρία να δημιουργούν μικρές αγροτικές επιχειρήσεις μικρής διάρκειας, μηνών ή έτους, ώστε να εκπαιδεύονται στην αγροτική επιχειρηματικότητα, τόσο την οικογενειακή (δηλαδή 2-3 μαθητές μαζί), όσο και την συλλογική (συνεργατική), που μπορεί να γίνει σε επίπεδο τάξης με τις διαφορετικές εκμεταλλεύσεις.
Το ίδιο αγροτικό σχολείο με μαθητεία θα μπορούσε να γίνει με φιλοξενία 2-3 μαθητών σε κάθε αγρόκτημα, και να πηγαίνουν στο σχολείο 1-2 ημέρες την εβδομάδα. Οι χώροι φιλοξενίας θα μπορούσαν να είναι αγροτουριστικά καταλύματα (ακόμα και με προγράμματα μορφής LEADER), όπου οι μαθητές θα μάθαιναν τόσο από τον αγρότη (με κατάλληλη βοήθεια από το αγροτικό σχολείο) όσο και από τους καθηγητές για τα θεωρητικά τις 1-2 μέρες που θα πήγαιναν στο αγροτικό σχολείο. Αυτή η δεύτερη μορφή δίνει την δυνατότητα τα γίνουν πολλά σχολεία, γιατί δεν απαιτούνται υποδομές με μεγάλο κόστος, διότι χρησιμοποιούνται οι υποδομές των αγροτών, ενώ ταυτόχρονα ανεβαίνει το επίπεδο όλων των αγροτών της περιοχής, καθ όσον για να χρησιμοποιηθούν ως εκπαιδευτές πρακτικής στους μαθητές, θα έπρεπε να υποστηριχθούν και βέβαια να γίνουν φορείς εκπαίδευσης οι αγρότες, αρχηγοί αγροτικών εκμεταλλεύσεων της περιοχής. Οι αγρότες που θα φιλοξενούν μαθητές θα παίρνουν μονάδες στα σχέδια βελτίωσης για να εκσυγχρονίζουν τον εξοπλισμό τους και έτσι όλη η αγροτική παραγωγή έχει να οφεληθεί.
Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι τα αγροτικά επαγγέλματα (γεωργός, κτηνοτρόφος, ψαράς & δασοκόμος) δεν είναι ελευθέρια επαγγέλματα, αλλά καθαρά επιχειρηματικές μονάδες με υψηλές επενδύσεις (μέσος όρος επένδυσης τουλάχιστον 150.000€/επιχείρηση στην ελληνική πραγματικότητα) και με πολύ μεγάλες αβεβαιότητες, καθ όσον οι συμβάσεις με τον Θεό είναι απρόβλεπτες …
Οι αγρότες ΔΕΝ είναι απλά παραγωγοί, εργάτες γης και καλλιεργητές επιδοτήσεων, αλλά παράγουν ότι θέλει ο καταναλωτής, επομένως πρέπει να γνωρίζουν τεχνικές έρευνας αγοράς και αξιοποίησης των αποτελεσμάτων τους. Επίσης πρέπει να μπορούν να αξιοποιούν αποτελεσματικά και παραγωγικά τις εξελίξεις της επιστήμης και της εφαρμοσμένης έρευνας, η οποία θα έπρεπε να βρίσκεται στην υπηρεσία του αγρότη και όχι να βρίσκεται στον «κόσμο» της, αποκομμένη από τις ανάγκες των αγροτών, ερευνώντας την «επίδραση του πετάγματος της μύγας στην διαμόρφωση αντικυκλώνων στην Ανταρκτική» …
Αλλά γιατί ΔΕΝ υπάρχουν σωστά αγροτικά σχολεία? Γιατί ΔΕΝ υπάρχουν σχεδόν καθόλου αγροτικά σχολεία (μόνο 3-4 αγροτικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα …). Και γιατί ενώ υπάρχει αυτό ακριβώς το εκπαιδευτικό υπόβαθρο (όπως το έδειξε ο καθ Α. Τσακανίκας, ΙΟΒΕ) κάποιοι θέλουν να μας πουλήσουν «τεχνολογία» και «καινοτομία» και «Information Technologies» και «Γεωργία Ακριβείας» στα 47 στρέμματα μέσο ελληνικό κλήρο, διασπασμένο σε 7 αγροτεμάχια κάθε εκμετάλλευση?…
Και γιατί ενώ υπάρχει αυτό ακριβώς το εκπαιδευτικό υπόβαθρο ΔΕΝ γίνονται οι δηλώσεις ΟΔΣΕ πιο φιλικές προς τον χρήστη-αγρότη, αλλά απαιτούν τόσο μεγάλη πολυπλοκότητα, που συναντάμε μόνο στα σταυρόλεξα, χάνοντας μονίμως οι αγρότες επιδοτήσεις, γιατί δεν έκαναν «τσέκ» σε ένα «κουτάκι»?
Τελικά, παρά τις διαβεβαιώσεις για το ενδιαφέρον όλων για τον αγροτικό κόσμο, μήπως η διαπιστωμένη έλλειψη αγροτικών σχολείων σημαίνει την διάθεση να μην επιτρέψουμε στους αγρότες να παίζουν τον ρόλο που μπορούν στο ελληνικό κράτος.
Μήπως υποδηλώνει την διάθεση των εξουσιαζόντων να χρησιμοποιούνται οι αγρότες ως συμπλήρωμα, και όχι ως πρωταγωνιστές, στην πολιτική σκηνή …
Μήπως η έλλειψη γενικής εκπαίδευσης και ειδικής αγροτικής εκπαίδευσης στους αγρότες κρατάει δέσμιους τους αγρότες, για να μην διεκδικήσουν ένα καλύτερο επίπεδο ζωής και να απαιτήσουν τον σεβασμό του πολιτισμού και του τρόπου ζωής τους?
Διότι όπως είπε ο Νέλσον Μαντέλα (ΝοτιοΑφρικανός, Νόμπελ Ειρήνης 1993): Education is the most powerful weapon which you can use to change the world- Η εκπαίδευση είναι το πιο ισχυρό όπλο που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για να αλλάξεις τον κόσμο. Αλλά φαίνεται ότι στην Ελλάδα των συντεχνιών ίσως δεν μοιάζει να είναι μια χειροπιαστή προτεραιότητά μας …
Το 2ο Συνέδριο για την Εκμηχάνιση της Ελληνικής Γεωργίας του Συνδέσμου Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Μηχανημάτων-ΣΕΑΜ (2/12/2019, Θεσσαλονίκη) ήταν γεμάτο από ανήσυχους αγρότες και αξίζουν συγχαρητήρια στην οργανωτική ομάδα, κυρίως για τους προβληματισμούς που μας έδωσε την ευκαιρία να κάνουμε με όσα ακούστηκαν εκεί.
Για την καταγραφή, Δημήτριος Μιχαηλίδης, ΑγροΝέα
Στην φωτογραφία στιγμιότυπο από την προσπάθεια του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Αττικής για ώσμωση μεταξύ αγροτών και αστών στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας στις Αχαρνές. (από αριστερά) ο κ Νίκος Κορδαλής (Κτηνοτρόφος, Μέγαρα), η κα Εύα Βρυώνη, η κα Μάγδα Κοντογιάννη (Κτηνοτρόφος, Μενίδι) και η κα Κατερίνα Κοντογιάννη δείχνουν πως από το γάλα μπορούμε να κάνουμε κρέμες και τυρί συνειδητοποιώντας την δυνατότητα παραγωγής τροφής από τον κάθε ένα, με παραδοσιακό τρόπο.
