Η ιατρική και κοινωνική άμυνα στην πανδημία – Η ηθική της έρευνας

του Γρηγόρη Κλαδούχου

Μία κουλτούρα προόδου και αντιμετώπισης υγειονομικού χαρακτήρα κινδύνου δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο από την ατομική ευθύνη. Ο πολιτισμός είναι κατόρθωμα θεσμικών δημιουργιών, συλλογικής αυτοδιευθέτησης.

Α

Την πανδημία διαχειρίστηκε το κράτος με μία λογική και δύο συνέπειες. Στόχος ήταν να μη φρακάρουν τα νοσοκομεία. Τελικά, ο κίνδυνος του ιού μεταφέρεται σε κίνδυνο για τα νοσοκομεία. Με συνέπεια δύο αμυντικές κατευθύνσεις ατομικού και κοινωνικού χαρακτήρα: lockdown και αναμονή του εμβολίου. Όμως, στα μοντέλα πίεσης-εκτόνωσης αποφασιστικό ρόλο αναλαμβάνουν τοπικοί θεσμοί , η εκπαίδευση, οι κατώτερες υγειονομικές υπηρεσίες, οι αξίες συλλογικότητας, η προετοιμασία διαχείρισης κινδύνων, αλλά και μια ευδιάκριτη και συνεκτική παραγωγή έργου όλων των επιπέδων από τα άτομα, την κοινότητα, την περιοχή, την περιφέρεια και την κεντρική κυβέρνηση. Με μια εσωτερική διανομή υπευθυνοτήτων στο σύστημα αποφάσεων με πρωτοβουλίες για τον συντονισμό ενεργειών μιας περιοχής, για το αποτελεσματικότερο έργο των κέντρων υγείας και τις ανάγκες τους, την συμμετοχή των ιδιωτών γιατρών, όπως και την συμπληρωματικότητα προς το πιο κοντινό νοσοκομείο. Απαιτούνται προτάσεις για την ασφάλεια των πολιτών, ουσιαστικά για την επάρκεια της πρώτης βαθμίδας, του τοπικού επιπέδου δημόσιας υγείας. Ο καθένας στο επίπεδο των καθηκόντων εκπροσώπησης πρέπει να αναπτύξει ένα σχέδιο – πρόταση άμυνας και βελτίωσης των δεδομένων. Αυτά είναι καθήκοντα συλλογικών φορέων. ΑΥΤΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΕΙΧΑΝ ΓΙΝΕΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΜΙΑΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ. Αυτά δεν φαίνεται να τα υιοθετούν – όπως προκύπτει από κοινή τους ανακοίνωση – οι Σύλλογοι Ιατρών, Οδοντοϊατρών και ο Σύλλογος Φαρμακοποιών. Αναφέρονται μονοδιάστατα στην ατομική ευθύνη και χαρακτηριστικά γράφουν: «Τα όπλα που έχουμε, έναν χρόνο μετά, είναι αρκετά: Μεγαλύτερη κλινική εμπειρία των υγειονομικών, μέτρα ατομικής προστασίας και ο εμβολιασμός, ικανά να μας θωρακίσουν για να βγούμε νικητές από αυτή τη μάχη».

Το κράτος δεν έκανε οικονομία για την υγεία αλλά οικονομία σε βάρος της υγείας. Κανένας στρατός δεν θα νικήσει με μόνο εφόδιο την αυτοθυσία του στρατιώτη. Και οι Έλληνες πήγαν σε αυτόν τον πόλεμο με διαβρωμένη ισχύ. Με μία διαχρονική δολιοφθορά στο συλλογικό υγειονομικό ανοσοποιητικό σύστημα. Ακόμα και ο προϋπολογισμός για την υγεία για το 2021 είναι μειωμένος.

Η πανδημία, η ταχύτατη διασπορά του ιού στην κοινότητα που πλήττει ασύμμετρα πληθυσμιακές ομάδες δεν αντιμετωπίζεται με αστυνόμευση και στα νοσοκομεία. Έστειλαν οι θεοί το κράτος και την βία για να επιτηρήσουν τον Προμηθέα Δεσμώτη. Το κράτος και η βία επιβάλλονται σήμερα σε κόσμο αβέβαιο και φοβισμένο. Σε κοινωνικό περιβάλλον συναισθηματικής ανεπάρκειας και ως εκ τούτου εξακριβωτικής ανεπάρκειας. Δεν είναι ο τόπος εδώ να αναφερθούμε στην γελοιότητα κλείσε-άνοιξε, γελοίες δηλώσεις μελών της Επιτροπής Λοιμωξιολόγων, ακόμα και με την τελευταία ιατρική διάγνωση ανάγκης ανοίγματος κομμωτηρίων.

Ο συγχρωτισμός σε περιορισμένο χρόνο (σουπερμάρκετ, συγκοινωνίες), ψυχικές επιπτώσεις σε παιδιά κλπ είναι αρνήσεις και αποτελέσματα απουσίας επιπρόσθετων εργαλείων δημόσιας υγείας. Απαιτούνται σοβαρή επιδημιολογική επιτήρηση, ονομάζουν επιδημιολογική επιτήρηση το «ελάτε να σας κάνουμε τσάμπα τεστ».

Αντίθετα, στις σημερινές συνθήκες οι πολίτες συνειδητοποιούν ότι ζουν σε αντίστοιχους χρόνους με αυτούς πολέμων, με συγκεντρωτισμό αποφάσεων και ελέγχου της ενημέρωσης. Και από αυτή την αιχμαλωσία δεν βγαίνει όταν οι αντιπροσωπεύσεις πολιτεύονται ή αντιπολιτεύονται ως αίρεση ο ένας του άλλου. Αφού περπατήσαμε πολλές αναβαθμίδες λαϊκισμών φθάσαμε στον βιοτεχνολογικό που συνοδεύεται από το «θα σε σώσω αλλά κάτσε καλά». Η ιατρική πρέπει να αντιμετωπίζει τον ασθενή και όχι όλη την κοινωνία ως δυνητικά ασθενή.

Β

Ας κάνουμε μια στάση στο θέμα των δεδομένων που οδηγούν σε αποφάσεις των «ειδικών». Οι επιστήμονες δεν υπηρετούν κάποια θρησκεία. Υπάρχουν γιατροί υπηρετικοί των πολιτικών αποφάσεων εξουσίας, όπως και ιατρικό επιστημονικό προσωπικό που στρέφεται στους πολιτικούς. Διαβάζω σε δήλωση του προέδρου ΙΣ ότι «η αμφισβήτηση θα καταπατηθεί».

Ο BERNANT CASSEN στο ακροτελεύτιο κείμενο του αφιερώματος της LE MONDE DIPLOMATIQUE “ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ”, (Απρίλιος 2000), μεταφέρει τις ανησυχίες του Μάρκ Λεβύ Λεμλόν. Επιπλέον αναφέρει τον Philippe Roqueplo – διευθυντή ερευνών του CERN – που ερευνά την κρισιμότητα της σχέσης επιτροπών και πολιτικής και που επισημαίνει ότι «οι επιστήμονες είναι υποχρεωμένοι να διεξάγουν τις εργασίες σε συνθήκες υπερεπείγοντος, χωρίς απαραιτήτως να έχουν στα χέρια τους όλα τα διαθέσιμα ή απαιτούμενα στοιχεία». Διαβάζω αργότερα στην Καθημερινή για τα δεδομένα της επιστημονικής έρευνας. Αντιγράφω: «Η πιο διάσημη μελέτη του Γιάννη Ιωαννίδη Why Most Published Research Findings are False, δημοσιευμένη το 2005 αποδείκνυε μαθηματικά τη ροπή μεγάλου μέρους της επιστημονικής έρευνας στο λάθος. Του ζητώ να μου εξηγήσει διαισθητικά το εύρημα αυτό, ευρέως αποδεκτό σήμερα». Και από αρκετά πρόσφατο άρθρο της ίδιας εφημερίδας (25-10 2020) αντιγράφω: «Από το 2005 όταν ο Ιωαννίδης έδειξε… ότι εκδίδονται μελέτες που … υποστηρίζουν ότι τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται εξ ορισμού ως αξιόπιστα….», ώστε επόμενα να δημιουργείται νέο επιστημονικό πεδίο «ακεραιότητα στην έρευνα». Για να περιοριστούν τα ανησυχητικά ποσοστά απάτης οι Ευρωπαϊκές χώρες συνασπίζονται στο πρόγραμμα SOPs4RI (Standard Operating Procedures for Research Integrity). Σε αυτήν την Επιτροπή μετέχουν δύο Έλληνες Πανεπιστημιακοί. Όλα αυτά δικαιολογούν απαιτήσεις εξακριβωτισμού και όχι απροϋπόθετες καταφάσεις στο όνομα της επιστήμης.

Θα χρησιμοποιήσω και μια οριακή θέση. Πανεπιστημιακός καθηγητής γράφει «Πιστεύω βαθύτατα ότι τα lockdown είναι ένα ακόμα αίσχος, απόρροια ηλίθιων και ελεεινών τύπων, που με το άλλοθι κάποιων “επιστημόνων” και την σιγή κάποιων “αμνών” ασκούν τις διαστροφές τους».

Γ

Επειδή έχουν χαθεί μέτρα σοβαρότητας: φιλοφρονήσεις και κολακείες λαμβάνουν θέση απολυμαντικού κάθε μικρότητας, όταν με ύφος ειδικού μεταέρευνας, α) τοπική παρουσιάστρια σε κανάλι προς γιατρό: «ο επιστημονικός σας λόγος είναι άρτιος και τεκμηριωμένος…», και γιατρός προς παρουσιάστρια εκπομπών: «σας συγχαίρω για τις εμπεριστατωμένες μελέτες που κάνετε πάνω στην επικαιρότητα…». Επίσης από γιατρό άκουσα ότι για την δημιουργία των εμβολίων «Το 2020 κλεισμένοι σε ανήλια εργαστήρια έβαλαν το μυαλό τους να εργαστεί…». Αυτός ο θαυμαστός κόσμος δεν υπάρχει, υπάρχει ως κόσμος για να κοιμίζει τον κόσμο. Προφανώς τα εμβόλια είναι κατάκτηση της ανθρωπότητας αλλά η BIG PHARMA δεν είναι αδελφή του ελέους. «Εμβόλια, το σκάνδαλο των μάνατζερ που κερδοσκοπούν στα χρηματιστήρια και κερδίζουν εκατομμύρια», τίτλος άρθρου, 27/11/2020, από σοβαρό Ευρωπαϊκό περιοδικό.

Δ

O πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου έγραψε ότι δεν παρακολουθώ τις δράσεις του ΙΣΚ. Πράγματι, δεν παρακολουθούσα την δράση του. Παρακολουθώ όμως από την στιγμή που είδα τα συγχαρητήρια προς τον συνάδελφό τους κ. Γκιολή, που ανέλαβε αντιπεριφερειάρχης Κορινθίας. Ζήτησε να ακούμε τους ειδικούς, έγραψε ότι «όταν αντιμετωπίσουμε τον κορωνοϊό πραγματικά και όχι με θεωρίες διανοητικές». Εγώ μίλησα για μέτρα και για συλλογική θεσμική ευθύνη και αυτό δεν είναι «θεωρία διανοητική».

Οι επίσκοποι στην Ιταλία όταν υπάρχει ζήτημα σκουπιδιών παίρνουν θέση. Οι γιατροί της Αργολίδας ανησυχούν για τα λύματα του βιολογικού καθαρισμού Άργους – Ναυπλίου και πρόσφατα εκδίδουν ανακοινώσεις. Θα περίμενα και από τους Κορινθιακούς Ιατρικούς και επιστημονικούς φορείς ενδιαφέρον για την οδυνηρή κατάσταση του λεγόμενου ΧΥΤΑ Ξυλοκάστρου.

Ε

Να αποφύγουμε την πτώση του μέσου όρου σωματικής, ηθικής και ψυχικής τρωτότητας και θνησιμότητας. Με παρέμβαση στην εσωτερική δομή της επιστημονικής εξέλιξης. Με την αποστροφή σε κάθε αναγωγή της επιστήμης σε ολοκληρωμένο σύστημα κανονιστικό της κοινωνικής ζωής. Με την ανασυγκρότηση σχέσεων υγειούς κοινωνίας με ατομικές και θεσμικές ευθύνες και με την γενική κατηγόρηση του ΠΟΥ, που από το 1948 καθορίζει ότι υγεία είναι η πλήρης σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία.

Γρηγόρης Κλαδούχος

Ξυλόκαστρο, Μάρτιος 2021