Η φύση στο … τεχνητό αστικό περιβάλλον

«Είναι τέλεια σχηματισμένο! Ένα θαύμα της μικρομηχανικής έτοιμο για το σύντομο πέρασμά του από τον κόσμο. Διάφανα φτερά, άθικτα ακόμα, διπλωμένα προσεκτικά πάνω απ’ την κοιλιά που ανασηκώνεται ανεπαίσθητα με την αναπνοή. Ακουμπισμένα ανάλαφρα πάνω στον τοίχο, έξι επιδέξια ποδαράκια σε άριστη κατάσταση ― το καθένα με το πλήρες σετ των εννέα κομματιών του, αλώβητα ακόμα από επικίνδυνες επαφές με ανεμιστήρες εξαερισμού ή αράχνες. Ο θώρακας, καλυμμένος με χρυσαφένιο χνούδι, κρύβει συσπειρωμένους τους μυς που προορίζονται για πτήση. Είναι τόσο ογκώδης που σχεδόν κρύβει το ήρεμο πρόσωπο, πίσω από το οποίο ένας μικροσκοπικός εγκέφαλος συντονίζει κανάλια επικοινωνίας των κεραιών, προσακτρίδες, «παντεπόπτες» οφθαλμούς και τα οκτώ συνδεδεμένα περιβλήματα της παρασιτικής προβοσκίδας. Θαυμάζω αυτό το θαυμάσιο δείγμα οικιακού κουνουπιού, το Culex molestus, στον Σταθμό Λίβερπουλ του λονδρέζικου Μετρό. Για έναν βιολόγο η πόλη είναι ένα αναγκαίο κακό, όπου ο πραγματικός βιολόγος φροντίζει να μένει όσο γίνεται λιγότερο. Ο πραγματικός κόσμος βρίσκεται έξω από την αστική επικράτεια, στα δάση, στις κοιλάδες και στα λιβάδια. Εκεί που τα ζώα ζουν ελεύθερα».

Στον υπόγειο διάδρομο του Μετρό του Λονδίνου, φαντάζομαι τις αόρατες προσαρμογές στο μικροσκοπικό, εύθραυστο κουνούπι. Κάποιες πρωτεΐνες στις κεραίες του έχουν αλλάξει σχήμα για να ανταποκρίνονται στις οσμές του ανθρώπου και όχι στις μυρωδιές των πτηνών. Γονίδια που ελέγχουν το βιολογικό του ρολόι έχουν ρυθμιστεί ξανά ή αδρανοποιηθεί, ώστε το εν λόγω κουνούπι να μην πέφτει σε χειμερία νάρκη, αφού εκεί κάτω πάντα βρίσκει ανθρώπινο αίμα και ποτέ δεν κάνει πολύ κρύο. Και σεξουαλικά, από ένα είδος στο οποίο τα αρσενικά σχηματίζουν νέφη μέσα στα οποία μπαινοβγαίνουν τα θηλυκά για να γονιμοποιηθούν, σε ένα είδος που το ζευγάρωμα αφορά δύο άτομα, στους περιορισμένους χώρους όπου τυχαίνει να συναντηθούν, στο αραιοκατοικημένο υπόγειο. Απόσπασμα από το βιβλίο «Ο ΔΑΡΒΙΝΟΣ ΠΑΕΙ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ» του Menno Schilthuizen, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, ISBN 978-960-524-602-0, Ιαν 2021.

Ο Ολλανδός επιστήμων της εξελικτικής βιολογίας M. Schilthuizen, αναφέρεται στο φαινόμενο της «αστικής εξέλιξης», δηλαδή στην εντυπωσιακή προσαρμοστικότητα που έχουν αναπτύξει ορισμένα είδη της φυσικής πανίδας και χλωρίδας να επιβιώνουν μέσα στο, φαινομενικά, αφιλόξενο περιβάλλον των ανθρώπινων πόλεων. Επιδεικνύουν μάλιστα τέτοια ανθεκτικότητα, αναφέρει ο συγγραφέας, σε βαθμό που ούτε ο Δαρβίνος δεν θα μπορούσε να διανοηθεί! Παράλληλα, παρακολουθώ πρωτοβουλίες πόλεων για στρατηγικές «urban rewilding» που τολμούν τη φυσική «αγριότητα» στους δημόσιους χώρους αλλά και σε όποιους υπολειμματικούς ελεύθερους χώρους, επιτρέποντας στη φύση να δημιουργήσει μικρο-οικοσυστήματα και κύκλους ζωής. Paraskevi Tarani, facebook, 23/8/2021.

Η κα Μάγδα Κοντογιάννη (Κτηνοτρόφος, Μενίδι, 6932094231) ανέφερε ότι στο συνέδριο του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Περιφέρειας Αττικής (Βαρυμπόμπη, 20/11/2016) ο καθ Ι. Μπιζέλης (Γ.Π.Α) με θέμα «Αστική κτηνοτροφία: η εκτροφή αγροτικών ζώων μέσα στις πόλεις» παρουσίασε τα Αγροκτήματα μέσα στις πόλεις (City Farms) ως ένα ζωντανό σύνδεσμο μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών.

Τα City farms είναι αγροτικά κομμάτια φυσικού περιβάλλοντος μέσα στις πόλεις όπου παιδιά, νέοι και ενήλικες μπορούν να μάθουν για το αγροτικό περιβάλλον, την  στενή εσωτερική τους σχέση με τα φυτά και τα ζώα καθώς και την σημασία των εποχών. Φέρνουν σε επαφή τους επισκέπτες με τα ζώα, τη φύση και το περιβάλλον, μέσω πρακτικών δραστηριοτήτων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και πληροφόρησης & αποτελούν σημεία κοινωνικών συναναστροφών, δημιουργικής δραστηριότητας και ψυχολογικής υποστήριξης μέσω των ζώων (animal therapy). Τα city farms είναι μια μορφή εξουδετέρωσης των αστικών θερμικών νησίδων.

Το 1950 το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού ζούσε σε τσιμεντουπόλεις. Μέχρι πριν λίγο ο πληθυσμός ήταν 50-50. Ο ΟΗΕ προβλέπει ότι το 2050 το 66% των ανθρώπων θα έχουν κλειστεί σε τεχνητό αστικό τσιμεντένιο περιβάλλον. Ταυτόχρονα ο FAO (Οργανισμός Τροφίμων & Γεωργίας ΟΗΕ) αναφέρει ότι 800 εκατ άνθρωποι σε όλο τον κόσμο καλλιεργούν λαχανικά & φρούτα ή εκτρέφουν ζώα μέσα σε πόλεις. Η παραγωγή αυτή μέσα στις μεγάλες αστικές πόλεις αντιστοιχεί στο 15-20% της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων στον κόσμο!… www.cityfarms.org.

Στρατηγικά δεν πρέπει να ξεχνάμε το project «Victory Farm» όταν οι προωθούμενες από την Κυβέρνηση καλλιέργειες μέσα στις πόλεις (βεράντες, ταράτσες, εγκαταλειμμένα οικόπεδα κλπ) στις ΗΠΑ αποδέσμευσαν τις στρατηγικές μεταφορές για να διατεθούν για τις ανάγκες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ….

Ήδη τα τελευταία χρόνια η σύγχρονη ιατρική δίνει συνταγογραφούμενες θεραπείες με περιπάτους σε κήπους, ή στα δάση (όπου δεν κάηκαν ακόμα…) και βέβαια προσφέροντας «αγκαλιές» από πρόβατα ή από άλογα σε κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις μέσα στις πόλεις.

Μελέτη, που εκπονήθηκε από τη δρ Σ. Μπράουν-Φαρλάντερ (Ινστιτούτο Κοινωνικής Προληπτικής Ιατρικής, Βασιλεία, Ελβετία), διαπίστωσε πως τα παιδιά που μεγάλωσαν σε αγροκτήματα έχουν πολύ λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν αλλεργίες και άσθμα συγκριτικά με τα παιδιά που μεγάλωσαν στα αποστειρωμένα διαμερίσματα των πόλεων. kathimerini.gr, 21/9/2002

Στις μέρες μας, ένας σημαντικός αριθμός του πληθυσμού υποφέρει από αλλεργίες και άσθμα, με το 30% των παιδιών να εμφανίζουν συμπτώματα αυτών των παθήσεων. Εξαίρεση σε αυτό το ποσοστό, αποτελούν τα παιδιά που μεγαλώνουν σε αγροτικό περιβάλλον. Χαρακτηριστικά, ακόμη και μεταξύ παιδιών που ζουν στο ίδιο χωριό, εκείνα που ζουν σε φάρμα εμφανίζουν σημαντικά λιγότερες αλλεργίες και άσθμα, σε σύγκριση με συμμαθητές τους οι οποίοι όμως δεν ζουν σε κάποιο αγρόκτημα. Ερευνητές εντόπισαν πως ένα σιαλικό οξύ που περιέχεται στα ζώα της φάρμας, έχει αντιφλεγμονώδη δράση έναντι λοιμώξεων των πνευμόνων. Πανεπιστήμιο Ζυρίχης. www.kyriakakou.gr, 22/8/2017.

Το ανθρώπινο μικροβίωμα, όπως ονομάζεται το σύνολο των μικροοργανισμών που ζουν πάνω και μέσα μας, έχει συνδεθεί τα τελευταία χρόνια με μια πληθώρα παθήσεων, από την παχυσαρκία και τον διαβήτη μέχρι τις συμπεριφορικές διαταραχές. «Διαπιστώσαμε ότι ένα σχετικά μεγάλο μέρος της προστατευτικής δράσης έναντι του άσθματος την οποία προσφέρουν τα αγροκτήματα συνδέεται με την ωρίμανση του εντερικού μικροβιώματος κατά το πρώτο έτος ζωής» Δρ Μ. Νέπνερ, Nature Medicine. in.gr, 3/11/2020.

Η καταστροφή της ισορροπίας του φυσικού περιβάλλοντος δημιουργεί όλα σχεδόν τα προβλήματα που έχουν γιγαντωθεί στις ημέρες μας. Και τα προβλήματα επιτείνονται από την περίεργη ανεξήγητη ΜΟΝΟΜΑΝΙΑ των καρεκλοκένταυρων διοικητικών υπαλλήλων σε αγαστή συνέργεια με τους εργολάβους της κερδοσκοπικής ιδιωτικής οικονομικής, για να τσιμεντοποιηθούν τα πάντα και να ανατραπεί η αιωνόβια αειφόρος Αττική ύπαιθρος.

Αλλά μια υγιής ισόρροπη Αττική ύπαιθρος είναι απαραίτητη για να υποστηρίξει την επιβίωση της μεγαλούπολης στο λεκανοπέδιο της Αττικής που έχει εποικιστεί από το περίεργο αστικό ζώο (το «Homo Atticus»).

Μέχρι το 2030, περίπου το 10% της στεριάς του πλανήτη μας θα έχει αστικοποιηθεί και το υπόλοιπο θα καλύπτεται από δημιουργήματα του ανθρώπου, όπως φάρμες, βοσκοτόπια και φυτείες. Πρέπει να εξασφαλίσουμε την συμβίωση αστικού χώρου με αγροτικές δράσεις.

Πέραν της στοιχειώδους νομικής απαίτησης του σεβασμού των συμπολιτών κτηνοτρόφων της Αττικής, του σεβασμού του τρόπου ζωής και του πολιτισμού των φροντιστών (κτηνοτρόφων) της Αττικής υπαίθρου, του σεβασμού των θυσιών των βοσκών της Αττικής (Πάρνηθα, 1944) και της ηθικής αξίας ότι όσοι ήρθαν μετά «τους βρήκαν εκεί τους κτηνοτρόφους», είναι και λόγοι επιβίωσης των νεοαστών, που συνεχώς αποκαλύπτονται από έρευνες, που επιβάλλουν να βρεθεί συμβιβαστική, συμβιωτική λύση, πριν καεί και το τελευταίο δένδρο στην Αττική και συνειδητοποιήσουν οι αστοί ότι το τσιμέντο δεν τρώγεται με όσα λεφτά και αν έχεις … …

Η κα Μάγδα Κοντογιάννη (6932094231) είπε ότι στις 8 Σεπ 2021, στις 12.00 ο Κτηνοτροφικός Σύλλογος Περιφέρειας Αττικής οργανώνει δημόσια διαδικτυακή συζήτηση για την Τοπική Ανάπτυξη της Υπαίθρου της Αττικής για να καταγράψει δημόσια τις προτάσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Επίσης θα μετέχει στο Συνέδριο «Το ΟΡΑΜΑ της Ρουμελιώτισσας» (Λιδωρίκι, 18-19/9/2021), στις 15 Οκτ 2021, που είναι η Παγκόσμια Ημέρα της ΑΓΡΟΤΙΣΣΑΣ και στις 16 Οκτ 2021 που είναι η Παγκόσμια Ημέρα της ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ.

Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης, Αγρονέα, 6998 282382