Τι αλλάζει άρδην, μετά την απόφαση του ΣτΕ
Η Ολομέλεια του ΣτΕ, με απόφαση της, θέτει πλέον το όριο παραγραφής ανείσπρακτων οφειλών για όλους τους ασφαλισμένους του ΕΦΚΑ στην 10ετία, αλλάζοντας ουσιαστικά το καθεστώς, ιδίως για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, για τους οποίους ίσχυε και πριν και μετά το νόμο Κατρούγκαλου, 20ετία παραγραφής.
Ειδικότερα, ο νόμος του 2016, που όρισε 20ετή την παραγραφή για τις αξιώσεις του ΕΦΚΑ για ασφαλιστικές εισφορές, κρίθηκε Αντισυνταγματικός από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου με την υπ΄ αριθμ. 1833/2021 απόφασή της έκρινε, ότι το άρθρο 95 παρ. 1 του νόμου 4387/2016 που όρισε ως γενικό κανόνα την εικοσαετή παραγραφή για αξιώσεις για την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών, όσων υπάγονται στο ΕΦΚΑ, αντίκειται στις συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και της ασφάλειας δικαίου.
«Ξεκλειδώνει» η πόρτα της συνταξιοδότησης
Η πόρτα της συνταξιοδότησης «ξεκλειδώνει» για δεκάδες χιλιάδες ασφαλισμένους-οφειλέτες του ΕΦΚΑ, ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, μετά την εν λόγω απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ.
Η ρύθμιση αυτή, η οποία ακυρώνει επί της ουσίας την αντίστοιχη διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου, υπολογίζεται πως ευνοεί περί τους 50.000 ελεύθερους επαγγελματίες που μπορούν να ελαφρύνουν το χαρτοφυλάκιο των χρεών τους από μη βεβαιωμένα χρέη πέραν της 10ετίας – για παράδειγμα πριν το 2011 – και να ανοίξουν έτσι ευκολότερα την πόρτα της συνταξιοδότησης.
Η συγκεκριμένη κατηγορία ασφαλισμένων βγαίνουν διπλά κερδισμένοι από την επίμαχη απόφαση:
Διαγράφουν χρέη πέραν της 10ετίας
Εφόσον επαρκεί ο πληρωμένος χρόνος ασφάλισης τους και έχουν την ηλικία, απεγκλωβίζονται και μπορούν να λάβουν σύνταξη
Το σκεπτικό του ΣτΕ
Σύμφωνα με την αμετάκλητη απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ ο γενικός κανόνας της 20ετούς παραγραφής (νόμος 4387/2016) των αξιώσεων για την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών των εντασόμενων στον ΕΦΚΑ είναι αντισυνταγματικός.
Ειδικότερα οι Σύμβουλοι αναφέρουν στο σκεπτικό τους πως:
«Ο προβλεπόμενος χρόνος παραγραφής πρέπει να επαρκεί, ώστε, με τη συνδρομή και των σύγχρονων δυνατοτήτων της τεχνολογίας, να διενεργούνται, στο πλαίσιο της ορθολογικής οργάνωσής τους, επίκαιροι και αποτελεσματικοί, από την άποψη της εισπραξιμότητας, έλεγχοι με στόχο την προστασία του ασφαλιστικού κεφαλαίου και τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς τους, χωρίς να εκτείνεται σε μεγάλη διάρκεια, η οποία, λόγω της χρονικής απόστασης από την παράβαση δεν συμβάλλει στην ορθή, κατά το χρόνο ισχύος της, εφαρμογή της διαρκώς μεταβαλλόμενης ασφαλιστικής νομοθεσίας και τη δημιουργία συνείδησης συμμόρφωσης προς αυτή, οδηγεί αναγκαίως, δεδομένης και της σοβαρής υποστελέχωσης των υπηρεσιών, σε ανεπίκαιρους και για το λόγο αυτό μειωμένης εισπραξιμότητας ελέγχους, συνεπάγεται μη διαχειρίσιμο φόρτο για τις υπηρεσίες και, ενδεχομένως, ενθαρρύνει την απραξία των ασφαλιστικών φορέων».
Οι Σύμβουλοι έκριναν ότι ο γενικός κανόνας της 20 ετούς παραγραφής αντίκειται στις συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και της ασφάλειας δικαίου. Με το σκεπτικό της απόφασης, οι Σύμβουλοι της Επικρατείας ορίζουν πως δεν πρέπει να υπάρξει κενό νόμου, καθώς αυτό δεν είναι ανεκτό από το Σύνταγμα.
Γι αυτό και προχωρούν ένα βήμα παρακάτω διευκρινίζοντας πως το κενό «πρέπει να πληρωθεί με την εφαρμογή του κανόνα της δεκαετούς παραγραφής των αξιώσεων καταβολής εισφορών για το σύνολο των εντασσόμενων στον ΕΦΚΑ φορέων, ο οποίος κρίνεται ότι αποτελεί εύλογο χρόνο παραγραφής των εν λόγω αξιώσεων και αποτελούσε το προϊσχύσαν δίκαιο για τις αξιώσεις καταβολής ασφαλιστικών εισφορών του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, του μεγαλύτερου, έως την ίδρυση του ΕΦΚΑ, φορέα κύριας ασφάλισης μισθωτών της χώρας».