Konstantinos Charantiniotis
«H με πάθος και πειθαρχία διερεύνηση και μελέτη του εαυτού σε οδηγεί στην πηγή της ύπαρξης και στον ανώτερο εαυτό»
«tapa svadhyaya ishvarapranidhanana»
Yoga Sutras, Patanjali, Κεφάλαιο 2, στίχος 1
Όποιος κι αν είσαι, ότι κι αν κάνεις, όπου κι αν βρίσκεσαι, σε όποια φάση της ζωής σου, αυτό θα σε βοηθήσει να πετύχεις.
Όλα κινούνται και όλα είναι σε συνεχή δραστηριότητα. Το σύμπαν χαρακτηρίζεται από τη δράση ακόμα κι αν τα δικά μας μάτια κάποια πράγματα τα βλέπουν σε αδράνεια. Ακόμα και στην αδράνεια υπάρχει δράση.
Όταν επιλέξεις να είσαι αδρανής είναι απλά μία άλλου είδους δράση. Μη παραγωγική και μη αποτελεσματική. Τουλάχιστον ως προς τον σκοπό της επίτευξης της ανώτερής σου εκδοχής. Τις στιγμές λοιπόν που αισθανόμαστε στασιμότητα στη ζωή και ότι μέσα από τον τρόπο που λειτουργούμε δεν λαμβάνουμε αυτό που επιθυμούμε, χρειάζεται να διακρίνουμε ποιος άλλος τρόπος δράσης εκτός από τον συνηθισμένο, είναι που θα μας φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Στο σημερινό άρθρο θα διαβάσετε τρεις «κατευθυντήριες οδηγίες» που αν τις ακολουθήσετε, θα εξασφαλίσετε στο βαθμό που περνάει από το δικό σας χέρι, ότι η δράση σας θα είναι αποτελεσματική.
Τις βρίσκουμε πολύ απλά και ρητά δοσμένες στους αφορισμούς (sutras) του Patanjali, ενός σοφού της αρχαιότητας. Η απόδοση του στίχου είναι η εξής: «H με πάθος και πειθαρχία διερεύνηση και μελέτη του εαυτού σε οδηγεί στην πηγή της ύπαρξης και στον ανώτερο εαυτό»
Να διευκρινίσω ότι η έννοια yoga εδώ δεν χρησιμοποιείται για να εκφράσει την σωματική άσκηση. Την περίοδο που γράφτηκαν οι αφορισμοί δεν υπήρχε το σύστημα ασκήσεων της yoga έτσι όπως το γνωρίζουμε σήμερα. Η λέξη yoga στα σανσκριτικά σημαίνει ζεύξη. Είναι ένα φιλοσοφικό και πρακτικό σύστημα που μέσα από τις οδηγίες του βοηθά τον άνθρωπο να βελτιώσει την καθημερινότητά του, να καλλιεργηθεί πνευματικά και να αποκτήσει ευεξία, φέρνοντας σε ζεύξη, σε καλή συν-λειτουργία δηλαδή, την σωματική και την νοητική του υπόσταση.
Με έναυσμα λοιπόν τον συγκεκριμένο αφορισμό, η πρόταση που θα μοιραστώ μαζί σας θα σας θυμίσει ότι: ο τρόπος για να πετύχετε το οτιδήποτε είναι η με πάθος και πειθαρχεία διερεύνηση του εαυτού .
Τα χαρακτηριστικά της αποτελεσματικής δράσης
Όπως καταλαβαίνουμε λοιπόν από το sutra (αλλά είναι και συμπαντική αλήθεια), η αποτελεσματική δράση είναι αποτέλεσμα 3 παραγόντων. Της αυτοπειθαρχίας, της αυτογνωσίας και της αφοσίωσης σε κάποιον υψηλότερο σκοπό ή αξία.
Πρακτικά λοιπόν, όταν έχεις έναν στόχο που θες να πετύχεις, είναι σημαντικό πρώτα απ’ όλα να εξετάζεις αν ο τρόπος που λειτουργείς στηρίζεται σε αυτούς τους τρεις παράγοντες. Η πειθαρχία, η αυτογνωσία και η αφοσίωση είναι οι όροι με τους οποίους προτείνεται να κάνεις «δουλειά» με τον εαυτό σου, προκειμένου να καταφέρνεις να διατηρήσεις εκείνο το ευνοϊκό περιβάλλον μέσα σου, που θα σε βοηθήσει να πετύχεις κάποιο στόχο.
Ας δούμε τώρα με ποιον τρόπο ακριβώς μας προτείνει ο Patanjali να «δουλέψουμε»:
– Η πειθαρχεία (tapas). Κυριολεκτικά, μεταφράζεται ως η «φωτιά της πειθαρχίας». Είναι το πάθος της συμμετοχής σου σε ό,τι σε αφορά και σε βελτιώνει. Αυτή τη φωτιά χρειάζεται να τη φροντίζεις για να «καίει» σταθερά, μέχρι να φθάσεις στον στόχο σου.
Έχει επομένως να κάνει με την συνέπεια που δείχνεις όταν έχεις έναν στόχο. Η πειθαρχεία καλλιεργείται μέσα από πρακτική. Μέσα από το καλό πρόγραμμα και ρουτίνα που βάζεις. Χρειάζεται λοιπόν να εξετάσεις αν υπάρχουν πράγματα μέσα στην καθημερινότητά σου που θα σε βοηθούν να παραμένεις πειθαρχημένος.
Σαν παράδειγμα, για να διατηρήσεις την «φωτιά» της πειθαρχίας θα σου προτείνω έναν εύκολο τρόπο. Έχει να κάνει με το να δημιουργείς σύστημα. Έναν προγραμματισμό δηλαδή των δράσεων σου που θα σε βοηθήσει να πειθαρχείς σταθερά σε αυτό που έχεις αποφασίσει να κάνεις.
Ας υποθέσουμε ότι έχεις στόχο να περπατάς κάθε μέρα για 30 λεπτά. Για να πειθαρχήσεις σε αυτή σου την απόφαση χρειάζεται να δημιουργήσεις ένα σύστημα όσον αφορά το περπάτημα. Αυτό θα μπορούσε να είναι να ορίσεις ότι γυρνώντας από τη δουλειά, δεν θα μπεις στο σπίτι αν δεν περπατήσεις πρώτα για 30 λεπτά!
Για οτιδήποτε σε ενδιαφέρει να πετύχεις, μικρό ή μεγάλο, είναι σημαντικό να δημιουργήσεις το σύστημα που θα σε βοηθήσει να διατηρήσεις πειθαρχία και να συμμετέχεις με πάθος!
– H μελέτη του εαυτού (Svadhaya). Ο δεύτερος παράγοντας που συντελεί στο να είναι αποτελεσματική η δράση σου, είναι να έχεις αυτογνωσία και επίγνωση του πώς λειτουργείς στη βάση της συμπεριφοράς. Να έχεις επίσης επίγνωση των μοτίβων των σκέψεων που κάνεις, και των συνηθειών σου. Η μελέτη του Εαυτού έχει να κάνει επίσης με το να εξερευνάς τις δυνατότητές σου και να τις καλλιεργείς. Να διευρύνεις νέους, πιο εποικοδομητικούς τρόπους εμπλοκής στο κάθε τι στην καθημερινότητά σου.
Πρακτικά λοιπόν η οδηγία αυτή μας λέει ότι θα πάρεις καλύτερα αποτελέσματα αν κατά την διάρκεια της καθημερινής σου δραστηριότητας μελετάς τον εαυτό σου, τον παρατηρείς και συνδέεσαι με τις ανάγκες, τις σκέψεις και τα συναίσθήματά σου. Με απλά λόγια να διερευνάς πώς θα λειτουργείς με επίγνωση αντί αυτόματα.
H αυτογνωσία σε μεγάλο βαθμό έχει να κάνει με το mindfulness, τη συνειδητότητα που φέρνεις στιγμή τη στιγμή. Το mindfulness ως πρακτική έχει τρία στάδια που καλείσαι να εφαρμόζεις:
-την αναγνώριση (τι μου συμβαίνει την στιγμή που μου συμβαίνει)
-την αποδοχή (αποδέχομαι ότι αυτό μου συμβαίνει)
– την διερεύνηση (πώς κατέληξα να μου συμβαίνει).
Στοχάσου λοιπόν πώς στον τρόπο δράσης που επιλέγεις προκειμένου να κατακτήσεις έναν επιθυμητό στόχο, θα συμπεριλάβεις πρακτικές που θα σε βοηθήσουν να λειτουργήσεις με αυτογνωσία και επίγνωση.
– Η πίστη και η προσήλωση σε κάτι ανώτερο (σκοπός, στόχος ανώτερος εαυτός) (isvara pranidana). Ο τρίτος παράγοντας για αποτελεσματική δράση είναι να κινητοποιείσαι μέσα από την αφοσίωσή σου σε αξίες ανώτερες.
Είναι σημαντικό το κίνητρό σου να στηρίζεται σε κάτι ανώτερο. Σε μία υψηλή αξία αντί σε κάτι εύθραυστο, τυχαίο ή εφήμερο. Να πηγάζει μέσα από την ξεκάθαρη επαφή με τις αξίες σου και από το ποιος θες να είσαι.
Έχοντας αποφασίσει να αναλάβεις δράση, ξεκαθάρισε μέσα σου πρώτα ποια είναι η αξία που σε κινητοποιεί να μπεις σε αυτή τη δράση. Σαν παράδειγμα είναι η βελτίωση; Είναι η ελευθερία; Η επίτευξη; Η εξέλιξη; Η γνώση; Η αφθονία; Ποια είναι η «μεγάλη εικόνα» με την οποία συνδέεται η επιθυμία σου να αναλάβεις δράση;
Ένας στόχος προκειμένου να είναι επιτεύξιμος, να αξίζει την προσπάθειά σου και να μπορείς να αφοσιωθείς σε αυτόν, χρειάζεται να έχει νόημα για εσένα και να ταιριάζει με τις αξίες που είναι σημαντικές για εσένα, και που θα κάνουν τον κόσμο σου (αλλά και τον κόσμο γενικότερα) καλύτερο.
Στην πράξη
Με αφορμή τα λόγια σοφίας (yoga sutras) του Patanjali, μοιράστηκα μαζί σας ένα sutra που αναφέρει 3 κριτήρια/παράγοντες, που όταν δουλεύουν μαζί και σε αλληλουχία όπως προτείνεται, θα σας βοηθούν να αναλαμβάνετε αποτελεσματική δράση. Αυτός ο στίχος μιλά για τα ύψιστα χαρακτηριστικά που είναι η δύναμη αλλά και η υποστήριξη στο μονοπάτι προς την αυτοβελτίωση του γιόγκι…. εδώ να θυμηθούμε ότι όλοι είμαστε γιόγκι!
Εξασφαλίστε ότι λειτουργείτε με αυτοπειθαρχία, αυτογνωσία και αφοσίωση σε κάποια μεγαλύτερη αξία, και έτσι θα καταφέρετε να μην αναλώνετε χρόνο σε αμφιβόλου αποτελεσματικότητας επιλογές ή σε τυχαίες δράσεις που μπορεί να σας κάνουν να αισθάνεστε αδρανείς.
Κάθε φορά που το πλάνο δράσης σας θα στηρίζεται σε αυτούς τους τρεις παράγοντες, θα είναι ευκολότερο να κάνετε την θεωρία – πράξη. Θα σας πετυχαίνετε στόχους που έχουν νόημα για εσάς και ο τρόπος που θα λειτουργείτε θα σας κάνει να αισθάνεστε πληρότητα.
Εύχομαι από καρδιάς το άρθρο αυτό να σας εμπνεύσει να επανεξετάσετε από σήμερα κιόλας τον τρόπο που και προσεγγίζετε τους στόχους σας, και όλα όσα επιθυμείτε να πετύχετε στη ζωή σας.