Η μάχη του Μελιγαλά έλαβε χώρα στο Μελιγαλά της Μεσσηνίας από τις 13 ως και τις 15 Σεπτεμβρίου του 1944 ανάμεσα στον ΕΛΑΣ, αντιστασιακό στρατό του ΕΑΜ και τα δωσιλογικά Τάγματα Ασφαλείας (ΤΑ). Ανταρτοομάδες του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ δρούσαν στην κατεχόμενη Πελοπόννησο από το 1942 και το 1943 ξεκίνησαν να εδραιώνουν την κυριαρχία τους στην περιοχή.
Για την αντιμετώπισή τους οι γερμανικές αρχές οργάνωσαν τα ΤΑ, ένα από τα οποία είχε έδρα το Μελιγαλά και τα οποία συμμετείχαν σε αντιανταρτικές επιχειρήσεις και μαζικά αντίποινα εναντίον του συμπαθούντος πληθυσμού. Καθώς πλησίαζε η απελευθέρωση, οι ταγματασφαλίτες βρέθηκαν στο στόχαστρο του ΕΛΑΣ.
Μετά την αποχώρηση των κατοχικών γερμανικών δυνάμεων από την Πελοπόννησο το Σεπτέμβριο του 1944, και μετά τη μάχη της Καλαμάτας, μέρος της δωσιλογικής διοίκησης κατέφυγε στο Μελιγαλά όπου οχυρώθηκε μια δύναμη περίπου 1.000 ταγματασφαλιτών. Εκεί περικυκλώθηκαν από τμήματα του ΕΛΑΣ, συνολικής δύναμης περίπου 1.200 ανταρτών. Μετά από τριήμερη σκληρή μάχη, οι αντάρτες εκπόρθησαν τις οχυρώσεις των ταγματασφαλιτών και εισήλθαν στην πόλη. Την επικράτηση του ΕΛΑΣ ακολούθησε σφαγή, κατά την οποία πραγματοποιήθηκαν εκτελέσεις αιχμαλώτων ταγματασφαλιτών και κάποιων αμάχων σε μια κοντινή «πηγάδα». Το πλήθος των εκτελεσθέντων υπολογίζεται σε περίπου 800 με 1100. Μετά τη διάδοση της είδησης οι εκπρόσωποι του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ εργάστηκαν στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας για την ομαλή μεταβίβαση της εξουσίας, περιορίζοντας τα φαινόμενα αντεκδικήσεων.
