Ιερά Μονή Φιλοσόφου – Η «αρχόντισσα» του Φαραγγιού -VIDEO
Η Μονή Φιλοσόφου βρίσκεται στην περιοχή «Μονοπόρη» του Λούσιου, 11 χλµ. περίπου νότια της Δηµητσάνας. Αποτελείται από δύο κτιριακά συγκροτήµατα, την παλαιά μονή και τη νέα στη δεξιά μεριά του Λούσιου και οι δύο, απέχουν μεταξυ τους 600 µέτρα. Πρόκειται για την επονοµαζόµενη «αρχόντισσα του Φαραγγιού» του Λούσιου, πλούσια σε ιστορία και σε φυσική οµορφιά.
Το “Κρυφό Σχολειό” η παλαιά μονή είναι χτισµένο στο εσωτερικό μιας σπηλιάς, μήκους περίπου 130µ. και πλάτους 0,50 ως 8 μέτρα, πάνω σ’ έναν απόκρηµνο βράχο, με υψόµετρο 500 µέτρα . Η ίδρυση της υπολογίζεται γύρω στο 936 με 967 από τον Ιωάννη Λαµπαρδόπουλο, με καταγωγή από τη Δηµητσάνα, αρχιγραµµατέα του Αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά.
Εξωτερικά, η Μονή περιστοιχιζόταν από ένα ψηλό τείχος. Στο εσωτερικό υπήρχε ο Ναός, κελλιά, βοηθητικοί χώροι, καθώς και οστεοφυλάκιο όπου φυλάσσονταν τα οστά των Μοναχών. Ο Ναός της Μονής είναι χτισµένος στη βόρεια πλευρά της και έχει χαρακτηριστεί αρχιτεκτονικό κοµψοτέχνηµα! Γιορτάζει την Κοίµηση της Θεοτόκου.
Η Μονή Φιλοσόφου υπήρξε σπουδαίο εθνικό και παιδευτικό κέντρο, αφού, και εδώ λειτούργησε «Κρυφό Σχολειό». Το 1765 ιδρύθηκε, στη Μονή Φιλοσόφου, η Σχολή Δηµητσάνας, που αργότερα, μεταφέρθηκε στη Δηµητσάνα. Γνωστή είναι η Βιβλιοθήκη, με σηµαντικά χειρόγραφα του 12ου αιώνα, που διατηρούσε η Μονή και που, τώρα, φυλάσσονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη.
Ο 17ος αιώνας αποτελεί τη χρονική «στιγµή» όπου άκµασε η Μονή Φιλοσόφου.
Το 1691 ιδρύεται ο Ναός της νέας μονής και το 1700 κατασκευάζονται τα δύο κτίρια δίπλα του. Εικάζεται πως, αρχικά, λειτούργησε σα μετόχι του «Κρυφού Σχολειού» άγνωστο παραµένει πότε μεταστεγάστηκε η Μονή Φιλοσόφου.
Η Νέα Μονή αποτελείται από τρία οικοδοµήµατα: την Τράπεζα, τον Ξενώνα, τα κελιά των Μοναχών και τους βοηθητικούς χώρους.
Με βασική αιτία ότι, ο αριθµός των Μοναχών ήταν κάτω των έξι, το 1834, ο Υπουργός Κ.Δ. Σχινάς, διέταξε να διαλυθεί η Μονή και να εκποιηθεί η περιουσία της. Επίσης, με βασιλικό διάταγµα, στις 14/4/1922, εγκρίθηκε η προσάρτηση των δυο Μονών, στη Μονή Τιµίου Προδρόµου ως Μετόχια της. Μετά 160 χρόνια, το 1933, αποφασίζεται η επαναλειτουργία της Μονής Φιλοσόφου. Γιορτάζει στις 23 Αυγούστου την Απόδοση της Κοιµήσεως της Θεοτόκου και πανηγυρίζει και τις εορτές της Αγίας Άννας στις 9 ∆εκεµβρίου και του Αγίου Νικολάου στις 20 Μαΐου.
