Παρακολουθήσαμε διαδικτυακά με πολύ ενδιαφέρον το συνέδριο «Οι δρόμοι του τυριού της Πελοποννήσου, Say cheese! Balkan cheese», που έγινε στην Τρίπολη, 29-31/3/2023, με χρηματοδότηση των διακρατικών έργων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης με πρωτοβουλία των Ομάδων Τοπικής Δράσης (LEADER).
Με τα σύγχρονα υβριδικά συνέδρια, τα συνέδρια συνεχίζουν να είναι σταυροδρόμια ροής πληροφοριών ή/και γνώσεων, έγιναν πολύ φθηνότερα, δεν φέρνουν κοντά τους συμμετέχοντες και έχασαν πολλά στοιχεία των συνεργειών και της διαδύνδεσης των συμμετεχόντων (networking).
Στο έργο Say cheese! Balkan cheese με συντονιστή την ΟΤΔ ΠΑΡΝΩΝΑ, συμμετείχαν οι: ΟΤΔ ΑΧΑΪΑΣ, ΟΤΔ ΟΛΥΜΠΙΑΣ, 4 ΟΤΔ Βουλγαρίας, 4 ΟΤΔ Ρουμανίας & παρατηρητές 3 ΟΤΔ Μολδαβίας. Η συμμετοχή των 3 ΟΤΔ Ελλάδος χρηματοδοτήθηκε με 234.841€ από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 από το Υπομέτρο «LEADER/CLLD».
Το σχέδιο «Say cheese! Balkan cheese» αφορά στην ανάδειξη και αξιοποίηση του πλούτου των βαλκανικών δρόμων τυριού αλλά και της δυναμικής που κρύβεται πίσω από την ομοιότητα και ιδιαιτερότητα των «κοινών» μας τυριών, τις τοπικές παραδοσιακές μεθόδους και πρώτες ύλες παραγωγής και την παράδοση και τον πολιτισμό που συνυπάρχει με την τυροκομία. Στους στόχους του σχεδίου είναι η δικτύωση και συνεργασία των τυροκόμων και των παραγωγών, η συμμετοχή σε εκθέσεις, σε προγράμματα γνωριμίας, γευσιγνωσίας και προβολής των τοπικών τυριών, η ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των Δρόμων τυριού των Βαλκανίων. Βασικό μέλημα η δημιουργία ενός νέου brand «Balkan cheese routes», μιας κοινής ταυτότητας για τους δρόμους τυριού των Βαλκανίων και την κουλτούρα της γαλακτοκομίας, σφραγίζοντας έτσι τη διαχρονική σχέση και τα κοινά στοιχεία των βαλκανικών λαών.
Η κτηνοτροφία & η τυροκομία αποτελούν σημαντικές παραγωγικές δραστηριότητες για τις περιοχές του Πάρνωνα, της Τρίπολης, της ορεινής Ηλείας και της Αχαΐας, που ένωσαν τις δυνάμεις τους για αυτό τον σκοπό.
Ακούσαμε πολλούς και εντυπωσιασθήκαμε από τα στοιχεία που παρουσίασαν οι: Δρ Αθανάσιος Ράγκος (ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ), καθ Δημήτριος Κουρέτας (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας), Δρ. Γεωργία Παπουτσή (ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ), κ. Ιωάννης Δρίνης (Υπουργείο Πολιτισμού), κα Κωνσταντίνα Μπαλαφούτη Menarin (Γευσιγνώστρια-Ιταλία) και άλλοι.
Ανάμεσα στα πολλά και πολύ ενδιαφέροντα μπορούν να επισημανθούν:
- PASTINNOVA-Καινοτομίες για αειφόρο μέλλον του Μεσογειακού συστήματος βόσκησης (Innovations for sustainable future of Mediterranean pastoral systems) είναι ένα έργο του προγράμματος της ΕΕ Horizon 2020, με 12 χώρες, 20 εταίρους με έναρξη 1/5/2022 και λήξη 30/4/2025. Στόχος του PASTINNOVA είναι η ενδυνάμωση, η κερδοφορία και η ελαστικότητα των μικρών ποιμενικών αγροκτημάτων με την ανάπτυξη Καινοτομιών, Επιχειρηματικών & οργανωτικών Μοντέλων (IBM-Innovations, Business, organozational Models). Α. Ράγκος. (όταν η βόσκηση είναι «καινοτομία» και η εντατική εκτροφή χαρακτηρίζεται «μη βιώσιμη»).
- ΦΕΤΑ, το καλύτερο τυρί στον κόσμο. Έχει την 2πλάσια βιταμίνη Α από το Emmental. Έχει 70% λιγότερες θερμίδες από την Mozzarella. Έχει 4πλάσια βιταμίνη D από την Parmesan. Έχει 2πλάσια βιταμίνη Β12 από το Cheddar. Έχει 2πλάσιο σίδηρο από το Blue Cheese. Έχει 3πλάσιο ασβέστιο από το Brie. Έχει 4πλάσια βιταμίνη Β6 από το Monteray Jack. Καθ Δ. Κουρέτας.
- Τα οφέλη στην ανθρώπινη υγεία από την κατανάλωση μιας μικρής (85 γρ) μερίδας τυριού φέτας παρέχει: 14gr πρωτεΐνης, το 74% της ημερήσιας ανάγκης σε βιταμίνη Β2, το 42% της ημερήσιας ανάγκης σε βιταμίνη Β12, το 75% της ημερήσιας ανάγκης σε ασβέστιο & το 50% της ημερήσιας ανάγκης σε φώσφορο. Καθ. Δ. Κουρέτας.
- Ενδεικτικές επισημάνσεις υγείας για την φέτα σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 432/2012 για τους ισχυρισμούς υγείας: Συμμετέχει στη φυσιολογική λειτουργία των μυών, Συμμετέχει στην φυσιολογική λειτουργία των πεπτικών ενζύμων, Συμμετέχει στην φυσιολογική ανάπτυξη των δοντιών στα παιδιά, Συμβάλλει στα φυσιολογικά οστά & Συμβάλλει στην φυσιολογική όραση. Efsa. Καθ. Δ. Κουρέτας.
- Από τα ερευνητικά ευρήματα σε διαφόρων μορφών Εφοδιαστικών Αλυσίδων στην «territorial-τοπική εφοδιαστική αλυσίδα» εντοπίζουμε: Ποιότητα (υψηλή με δυνατότητες πιστοποίησης), Οικονομικότητα (ικανοποιητική με αξιοποίηση εργασίας για ιδιοπαραγωγή ζωοτροφών), Συμβατότητα (είναι μέρος του τοπίου, υποστηρίζει ιδιότυπα προϊόντα & αναπτύσσει σχέσεις εμπιστοσύνης) & Συνεισφορά (στην δημιουργία σταθερών τοπικών δικτύων, ενώ φέρνει κοντά τους σημαντικότερους δρώντες). Α. Ράγκος.
- Η παραδοσιακή τυροκομία έχει επαρκή δυναμική για να στηρίξει την τοπική ανάπτυξη. Οι συνέργειες με άλλες τοπικές αλυσίδες αξίας και κλάδους απαιτούνται αλλά είναι και εφικτές. Ο ορεινές οριακές αγροτικές περιοχές γίνονται ελκυστικές για νέους ανθρώπους.
- Οι παραδοσιακή τυροκόμηση σε μικρά τυροκομία στην Ισπανία έχουν ειδικούς κανονισμούς υγείας (όπως γινόντουσαν παραδοσιακά) και αυτό βοηθά πολύ όλους. M-R Carrasco (στην Ελλάδα έχουμε την οικοτεχνία, αλλά εφαρμόζει τους «απόλυτους-βαριούς» γενικούς κανονισμούς ασφαλείας υγείας).
- Με έκπληξη καταγράψαμε ότι ακόμα και σοβαροί μελετητές μιλούν για επιβάρυνση των αερίων του θερμοκηπίου από την κτηνοτροφία, μετρώντας το CO2 από την στιγμή που τρώει το γρασίδι μέχρι την παραγωγή των τελικών προϊόντων. E. Vagnonil (εάν μετρούσαν το CO2 από την στιγμή που παράγεται ο βλαστός και απορροφά CO2 από την ατμόσφαιρα, τότε η κτηνοτροφία έχει σαν τελικό αποτέλεσμα την μείωση του CO2! … προσοχή).
- Εντυπωσίασαν τα στοιχεία της έρευνας «Προθυμία πληρωμής καταναλωτών για βιώσιμες πρακτικές στην φέτα», ότι το 36% των αστών καταναλωτών αποδέχονται να πληρώσουν επί πλέον 1,61€/εβδομαδιαία κατανάλωση τυριού (περίπου 0,500 gr) για προϊόντα Δίκαιων Συνθηκών Εργασίας, ότι το 27% των αστών καταναλωτών αποδέχονται να πληρώσουν επί πλέον 1,20€/500gr για τυρί από καλή διαβίωση των ζώων και ότι το 17% των αστών καταναλωτών αποδέχονται να πληρώσουν επί πλέον 0,78€/0,5kg για τυρί με μικρό ανθρακικό αποτύπωμα … Δρ Γ. Παπουτσή.
- Το τυρί, ο τόπος-terroir, η γαστρονομία, ο τοπικός πολιτισμός και ο τουρισμός συνδυάζονται τέλεια στην δημιουργία «δρόμων του τυριού», ως ειδική μορφή τουρισμού. Κ. Μπαλαφούτη-Menarin. Ενδιαφέρουσα εξέλιξη είναι η δημιουργία προδιαγραφών για τα «Επισκέψιμα τυροκομεία» από το Υπουργείο Τουρισμού, σε μια περίεργη προσπάθεια να «κλασαρισθεί», κατηγοριοποιηθεί & τυποποιηθεί αυτή η μορφή αγροτικών υπηρεσιών. Μια περίεργη προσπάθεια να υφαρπαχθεί ο Αγροτουρισμός από αγροτικό επάγγελμα, που ήταν παροχή τουριστικών υπηρεσιών από αυθεντικούς αγρότες, σε τεχνητά αποστειρωμένη πιστοποιημένη προδιαγραφή, που καταστρέφει την «ψυχή» του και την αυθεντικότητά του, στις νόρμες της κερδοσκοπικής ιδιωτικής οικονομικής με μόνο κοινό παρονομαστή το χρήμα και τις πιστοποιήσεις των πιστοποιητικών οργανισμών. Ίσως θα έπρεπε να δοθεί πολύ μεγαλύτερη σημασία σε μια συμμετοχική πιστοποίηση, όταν οι απ’ ευθείας συναλλασσόμενοι αναγνωρίζουν κοινές πολιτιστικές αξίες και έχουν κοινή ηθική (!).
Πάρα πολύ ενδιαφέροντα τα παρουσιασθέντα στοιχεία και οι έρευνες όλη την ημέρα. Πάρα πολύ μεγάλη απορία γιατί ΔΕΝ αξιοποιούνται μερικά από αυτά στην προβολή της φέτας, με ισχυρισμούς υγείας ή/και για την προβολή στο καταναλωτικό κοινό. Καλή η πληροφόρηση. Κακή η ανυπαρξία δράσης. Τραγική η κατάσταση των κτηνοτρόφων. Εγκαταλείπεται η ύπαιθρος και θα συμπαρασύρει τις τεχνητές τσιμεντουπόλεις στην κατάρρευση.
φωτο: Στιγμιότυπο από την διαδικτυακή συζήτηση-σχολιασμό του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Περιφέρειας Αττικής στην τακτική συζήτηση της Τετάρτης. Διακρίνεται η εισηγήτρια Δρ Γ. Παπουτσή, η οθόνη προβολής στην Τρίπολη και μερικοί από τους συμμετέχοντες στην συζήτηση: κ Δημήτριος Μιχαηλίδης, κ Ηλίας Ευαγγελόπουλος, κα Μάγδα Κοντογιάννη (γραμματέας, 6932094231) & κα Αθηνά Μιχαηλίδου
Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης, 6998282382, ΑγροΝέα, AgroBus