Το “Malvasia Festival Monemvasia” είναι το πρώτο διεθνές φεστιβάλ Μαλβαζία με έδρα τη Μονεμβασιά. Έχοντας ως αφορμή τον στίχο του μονεμβασιώτη ποιητή Γιάννη Ρίτσου «Καὶ τί ἦταν; Ἀντεστραμμένος χρόνος;», το φεστιβάλ σηματοδοτεί την επιστροφή στον γενέθλιο τόπο του πιο φημισμένου κρασιού της ιστορίας, τη Μονεμβασία, το «πέτρινο καράβι» του ποιητή.
Το φεστιβάλ αναπτύσσεται στις τρείς ενότητες που συνθέτουν τον μύθο του διάσημου κρασιού, «Οίνος – Ιστορία – Πολιτισμός», καλώντας τους επισκέπτες να γνωρίσουν την πορεία και την ιστορία του Μαλβαζία και παράλληλα να ανακαλύψουν τον τόπο από όπου το ταξίδι ξεκίνησε.
Η μακραίωνη παρουσία του οίνου Μαλβαζία, σε συνδυασμό με την επέκταση της παραγωγής από εγχώριους σε διεθνείς αμπελώνες και τη διεθνή εμπορική δραστηριότητα, συνέβαλαν ώστε να αναδειχθεί σε παράγοντα διαχρονικής συλλογικής και βιωματικής εμπειρίας και αφορμή πολυπολιτισμικής αλληλεπίδρασης.
Το Malvasia Festival Monemvasia αποτελεί μέρος του Έργου Διακρατικής Συνεργασίας με τίτλο “The Malvasia Myth”. Το έργο σχεδιάστηκε και υλοποιείται στο πλαίσιο του κοινοτικού προγράμματος LEADER/CLLD από τους αναπτυξιακούς φορείς Αναπτυξιακή Πάρνωνα Α.Ε. ΑΟΤΑ (Μονεμβασία-Πάρνωνας, Ελλάδα), Gal del Ducato (Parma-Piacenza, Ιταλία) και LAG Central Istria (Istria, Κροατία).
Το έργο προωθεί τη δικτύωση, τη συνεργασία και την ανάδειξη των περιοχών παραγωγής Malvasia οίνου και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, δηλαδή την ιστορία, την παράδοση, τη φύση, τη γαστρονομία και τον πολιτισμό. Μία από τις τοπικές δράσεις του έργου είναι ο σχεδιασμός και η υλοποίηση του Malvasia festival στη Μονεμβασία.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9 ΙΟΥΝΙΟΥ 2023
ΤΕΛΕΤΗ ΕΝΑΡΞΗΣ | 19:00
Τοποθεσία: Πλατεία Χρυσαφίτισσας, Κάστρο Μονεμβασίας
19:00 | ΔΡΩΜΕΝΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟ
Αναζητήστε εντός του κάστρου τις «Βενετσιάνες» που περιδιαβαίνουν στα καλντερίμια και αφηγούνται την ιστορία του Μαλβαζία!
20:00 | ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΙ ΓΕΥΣΙΓΝΩΣΙΑ ΜΑΛΒΑΖΙΑ
Παρουσίαση και γευστικές δοκιμές Μαλβαζία οίνου από οινοποιεία Ελλάδας (Μονεμβασία, Πάρος, Κρήτη) και περιοχών του εξωτερικού (Ιταλία, Κροατία, Ισπανία).
Καλωσόρισμα επισκεπτών και χαιρετισμοί επισήμων.
21:00 | ΜΥΗΣΗ – ΜΥΣΤΑΓΩΓΙΑ – ΜΕΘΕΞΗ
Οι πιο σημαντικές περιοχές του Μαλβαζία επισκέπτονται τη Μονεμβασία σε μια ιδιαίτερη εκδήλωση. Αφήγηση και μουσικές μεταφέρουν το «μήνυμα του Μαλβαζία» από την Κρήτη, τη Βενετία και την Πάρμα, τη Σίτζες και τη Βαρκελώνη, στο υποβλητικό περιβάλλον του Kάστρου της Μονεμβασίας.
Συμμετέχουν, αναμιγνύοντας τις μουσικές τους σε μια συνολική εμπειρία, οι καλλιτέχνες:
Ex Silentio | Συγκρότημα Παλαιάς Μουσικής, από την μεσαιωνική και αναγεννησιακή εποχή, που ειδικεύεται στις ιστορικά τεκμηριωμένες ερμηνείες (Δημήτρης Κούντουρας, Θεοδώρα Μπάκα, Ειρήνη Μπιλίνη-Μωραΐτη, Tobias Schlierf).
Μαριάννα Πολυχρονίδη, Γιώργος Σκορδαλός, Ανδρέας Αρβανίτης, Αγγελίνα Κλαυδιανού | Μουσικό σχήμα με τραγούδια από την κρητική και την ελληνική παράδοση αλλά και σύγχρονα ακούσματα.
Παρουσίαση: Gian Andrea Garancini, Μαριάννα Πολυχρονίδη.
ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2023
10:30 | Ημερίδα – workshop «Εμπειρίες Μαλβαζία του κόσμου»
Τοποθεσία: I.N. Αγίου Νικολάου (Κάστρο Μονεμβασίας)
Συμμετέχουν επιστήμονες και ειδικοί από περιοχές παραγωγής Μαλβαζία οίνου στην Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Κροατία, μεταφέροντας τις εμπειρίες και τις καλές πρακτικές τους μεταφέροντας τις εμπειρίες και τις καλές πρακτικές τους για το αμπέλι και τον οίνο, την γαστρονομία και την γεύση, την ιστορία και την παράδοση, την ανάδειξη και την προβολή του μύθου του Μαλβαζία.
Συμμετέχουν και παρουσιάζουν οι Anna Grimau (Centre d’Interpretació de la Malvasia de Sitges, Ισπανία), Enric Barta (Αν. Καθηγητής παν/μίου Rovira i Virgili University Tarragona, Ισπανία), Ivan Marić (Διευθυντής Vinistra, Κροατία), Ivica Matošević (Οινοποιός, μέλος Δ.Σ. Vinistra, Κροατία), Γιώργος Πίττας (Δημοσιογράφος, συγγραφέας γαστρονομίας), Θεόδωρος Μωραΐτης (Οινοποιός, Πάρος), Πόπη Βολιτάκη (Οινοποιός, μέλος δικτύου Wines of Crete, Κρήτη), Μαριάνθη Αναστασιάδου (Διευθύντρια Τμήματος Διεθνών Σχέσεων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού), Ηρώ Τσιμπρή (Διευθύντρια Αχαΐα Αναπτυξιακή Α.Ε), Γιώργος Τσιμπίδης (οινοποιός).
Υπογραφή συμφώνου σύστασης του Διεθνούς «Malvasia Myth Network».
Συντονισμός: Gian Andrea Garancini
15:00 | Malvasia Masterclass
Τοποθεσία: Κτήμα Petra
Masterclass με αντικείμενο τον Mαλβαζία οίνο, από τον Ανδρέα Ματθίδη, Πρόεδρο της Πανελλήνιας Ένωσης Οινοχόων (ΠΕΝΟ), πρ. μέλος Δ.Σ. της Παγκόσμιας Ένωσης Sommeliers (ASI).
Παρουσίαση οίνων Μαλβαζία από Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Κροατία.
20:00 | «Μονεμβασία: Γαστρονομικός Προορισμός»
Τοποθεσία: Πόλη Μονεμβασίας (πλατεία)
Το κρασί είναι αναπόσπαστο κομμάτι της γαστρονομίας και της γεύσης ενός τόπου, την οποία συμπληρώνει και αναδεικνύει. Στο πλαίσιο του Malvasia Festival Monemvasia θα γίνει η παρουσίαση του έργου «Γαστρονομικοί προορισμοί» και των δράσεων που υλοποιήθηκαν για την Γαστρονομική Κοινότητα της Μονεμβασίας, καθώς και του Ψηφιακού Οδηγού της Γαστρονομικής Κοινότητας Μονεμβασίας GreekGastronomyGuide.gr/Monemvasia που αποτελεί βασικό εργαλείο για την περιήγηση κάθε ταξιδιώτη με γαστρονομικές ανησυχίες. Τον ψηφιακό οδηγό θα παρουσιάσει ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Γιώργος Πίττας, ο οποίος στοχεύει στην ανάδειξη της γαστρονομικής ταυτότητας κάθε τόπου, μέσα από μία ολιστική, ανθρωποκεντρική κυρίως προσέγγιση.
Περισσότερες πληροφορίες για το έργο «Γαστρονομικοί προορισμοί» στην ιστοσελίδα www.kekdiastasi.edu.gr
21:00 | Συναυλία – Cantistoria band «Του ταξιδιού τραγούδια»
Τοποθεσία: Πλατεία Ελκόμενου Χριστού (Κάστρο)
Δένοντας αρμονικά τον λόγο με τη μελωδία στα μουσικά τους ταξίδια, οι Cantistoria ερμηνεύουν μουσικές ιστορίες και παντρεύουν μελωδίες και ρυθμούς της Δύσης και της Ανατολής. Οι «τραγουδιστές ιστορίες» τους αγκαλιάζουν ποικίλες λαϊκές παραδόσεις και αναφέρονται στις ίδιες διαχρονικά πανανθρώπινες αγωνίες. Στις παραστάσεις τους διατρέχουν γεωγραφικά, χρονικά και υφολογικά ένα νοητό ταξίδι από τη μεσαιωνική και αναγεννησιακή Ευρώπη ως την Αμερική, από τις καντάδες του Μεσαίωνα μέχρι τα blues και τις folk μπαλάντες.
Μουσικοί:
- Σοφία Ραφτούλη (ακορντεόν/τραγούδι)
- Κωνσταντίνος Γιωτσόπουλος (ακουστική/ηλεκτρική κιθάρα)
- Γιώργο Παπαγεωργίου (λαούτο/μαντολίνο)
- Γιώργος Μπαράκος (κρουστά)
22:30 | Συναυλία – Λίλιαν Τσατσαρώνη Ensemble «Σε βρήκα στη Μονεμβασία»
Τοποθεσία: Πόλη Μονεμβασίας (πλατεία)
Τραγούδια από το έντεχνο ελληνικό ρεπερτόριο, με έμφαση στον μελοποιημένο Ρίτσο, στο κρασί και στην Μονεμβασία. Ένα μουσικό ταξίδι με μία γυναικεία και τρεις αντρικές φωνές, συνοδεία κιθάρας, μπουζουκιού και κοντραμπάσου.
Mουσικοί:
- Λίλιαν Τσατσαρώνη, τραγούδι
- Βαγγέλης Ευαγγελίου, κιθάρα – φωνητικά
- Βαγγέλης Μουτσάτσος, μπουζούκι – τραγούδι
- Κώστας Σταυρόπουλος, κοντραμπάσο – τραγούδι
ΚΥΡΙΑΚΗ 11 ΙΟΥΝΙΟΥ 2023
11:00 | Παρουσίαση βιβλίου «MALVASIA, ο περιώνυμος οίνος χθες και σήμερα»
Τοποθεσία: Ι.Ν. Αγίου Νικολάου (Κάστρο Μονεμβασίας)
Το Φεστιβάλ Μαλβαζία Μονεμβασίας φιλοξενεί την πρώτη επίσημη παρουσίαση του βιβλίου «MALVASIA, ο περιώνυμος οίνος χθες και σήμερα», της Σταυρούλας Κουράκου, Εκδόσεις του Φοίνικα, που αναδεικνύει την ιστορική πορεία, την διαχρονική αξία και την σπουδαιότητα του ιστορικού οίνου Μαλβαζία.
Στην παρουσίαση συμμετέχουν οι:
- Χαράλαμπος Λέγγας (Εκδόσεις του Φοίνικα),
- Παναγιώτα Σκάγκου (Αρχαιολόγος Εφορείας Αρχαιοτήτων Λακωνίας),
- Ανδρέας Ματθίδης (Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Οινοχόων (ΠΕΝΟ), πρ. μέλος Δ.Σ. της Παγκόσμιας Ένωσης Sommeliers (ASI))
- Χρίστος Τσατσαρώνης (ΑΜΚΕ Μονεμβασία-Malvasia).
20:00 | Ρεσιτάλ κιθάρας – Δημήτρης Σουκαράς “Antithesis”
Τοποθεσία: Οικία Γιάννη Ρίτσου (Κάστρο Μονεμβασίας)
Σε ένα ιδιαίτερο ρεσιτάλ κιθάρας ο βραβευμένος κλασικός κιθαρίστας Δημήτρης Σουκαράς παρουσιάζει το project «Antithesis», φέρνοντας κοντά τον ακουστικό και τον ηλεκτρικό ήχο και συνομιλώντας με έργα από το παρελθόν και με νέα σύγχρονη μουσική. Έχοντας διακριθεί με περισσότερα από 20 βραβεία σε διεθνείς διαγωνισμούς, δημιουργεί έτσι ένα πρόγραμμα που στοχεύει στην ανάμιξη της κλασικής μουσικής παράδοσης με την καινοτομία, αντικατοπτρίζοντας την προσωπική σύγκρουση κάθε ανθρώπου στον σύγχρονο κόσμο.
21:30 | Θεατρική παράσταση – Μαρία Σιουρούνη «Σονάτα του Σεληνόφωτος»
Τοποθεσία: Πλατεία Χρυσαφίτισσας (Κάστρο Μονεμβασίας)
Δραματοποίηση της «Σονάτας του Σεληνόφωτος» του Γιάννη Ρίτσου από την ηθοποιό Μαρία Σιουρούνη, κάτω από την σελήνη του Ιουνίου.
Συμμετέχει ο Γιάννης Μουτσατσός.
22:30 | Συναυλία – Ωδή-Πόροι
Τοποθεσία: Πόλη Μονεμβασίας (πλατεία)
Η μουσική και το κρασί ήταν ανέκαθεν συνδεδεμένα με έναν πηγαίο και ουσιαστικό δεσμό. Μέσα από παραδοσιακούς, ρεμπέτικους και λαϊκούς μουσικούς δρόμους το μουσικό σχήμα «Ωδή-πόροι» θα δώσει ήχο στην άρρηκτη σχέση κρασιού και μουσικής.
Συμμετέχουν οι μουσικοί: Γιώργος Δέμελλος, Δανάη Γιαννίση, Γιώργος Κόκκορης, Βούρθης Γιώργος.
ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
Ιστορικοί περίπατοι του Μαλβαζία
Περιήγηση και ξενάγηση στα καλντερίμια και τα κτήρια του Κάστρου, μέσα από την ματιά του Μαλβαζία.
4 μοναδικές περιηγήσεις στο Κάστρο της Μονεμβασίας!
Έναρξη: Είσοδος Κάστρου Μονεμβασίας
Διάρκεια: περίπου 90′
Ξεναγός: Δημήτρης Βλαχάκος
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΠΑΤΩΝ:
Α) Παρασκευή 9 Ιουνίου 2023 – 11:00
Β) Σάββατο 10 Ιουνίου 2023 – 11:00
Β) Σάββατο 10 Ιουνίου 2023 – 18:00
Γ) Κυριακή 11 Ιουνίου 2023 – 18:00
Κάνε εγγραφή δωρεάν επιλέγοντας τον περίπατο στον οποίο θα ήθελες να συμμετέχεις πατώντας εδώ
Περιορισμένος αριθμός συμμετεχόντων ανά περίπατο.
Οι συμμετέχοντες θα ενημερωθούν σε email.
Έκθεση τοπικών προϊόντων και δημιουργών
Τοποθεσία: πόλη Μονεμβασίας (πλατεία)
Παραδοσιακά τοπικά προϊόντα, γεύσεις και δημιουργίες. Αμυγδαλωτά, σαμουσάδες (δηλαδή ο μπακλαβάς με βυζαντινές ρίζες), τοπικό ελαιόλαδο, τυροκομικά, αλλαντικά, ζυμαρικά και, φυσικά, κρασιά της περιοχής!
Malvasia: Μύθος και ιστορία | Οπτικοακουστική εγκατάσταση
Τοποθεσία: Ι.Ν. Αγίου Νικολάου (Κάστρο Μονεμβασίας)
Οπτικοακουστική εγκατάσταση με έμπνευση από τον Μαλβαζία οίνο και τον τόπο. Παρουσίαση της ιστορία του Μαλβαζία οίνου.
Εικαστική έκθεση «Στάφυλος» | Ιωάννα-Μαρία Γιακουμάκη-Γρίβα
Τοποθεσία: Πολιτιστικός χώρος Κουρκούλα (Μονεμβασία)
H καλλιτέχνις Ιωάννα-Μαρία Γιακουμάκη-Γρίβα δημιουργεί και παρουσιάζει έργα τα οποία αναφέρονται σε ποικιλίες σταφύλου το 1896 και αποτελούν αυθεντικές λιθογραφίες της γαλλικής έκδοσης με τίτλο Les Cepages Orientaux του συγγραφέα M. Guillon, φιλοτεχνημένες ιδιαίτερα από την καλλιτέχνιδα. Στην έκθεση περιλαμβάνονται και έργα που απεικονίζουν την καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς με μια διαφορετική εικαστική προσέγγιση.
Υλικά έργων: χαρτί, δαντέλες, πλεκτό, κέντημα, μετάξι, χρυσοκονδυλιά, ακουαρέλα κλπ.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΜΑΛΒΑΖΙΑ ΟΙΝΟΥ
ΠΡΩΤΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Το 1214 ο μητροπολίτης Εφέσου Νικόλαος Μεσαρίτης αναφέρει ότι ο περίφημος για την ποιότητά του Μονεμβάσιος οίνος προσφερόταν σε μεγάλη αφθονία στο αυτοκρατορικό τραπέζι της λατινοκρατούμενης Κωνσταντινούπολης («…ὁ Μονεμβάσιος εἰς πλησμονὴν ἡμῖν ἐκιρνᾶτο…)
Το 1278 σε Βενετικό έγγραφο γίνεται αναφορά σε πειρατεία πλοίου με φορτίο οίνου malvasia, ενώ το 1301 στο Χρυσόβουλο του Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου γίνεται αναφορά σε αμπελώνες στην ευρύτερη περιοχή Μονεμβασίας.
Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ
Στα αμπέλια των πλαγιών του Πάρνωνα (Μαλεβός) καλλιεργούνταν τοπικές ποικίλες σταφυλιών, με πρωταγωνίστρια τη Μονεμβασιά, από τις οποίες παραγόταν γλυκός λιαστός οίνος, ο Μονεμβάσιος ή Μονεμβασιώτης ή Μονεμβασία. Λόγω της σημαντικής εμπορικής ανάπτυξης κατά τη βυζαντινή περίοδο, οι Μονεμβασιώτες εμπορεύονταν το κρασί της Μονεμβασίας, το οποίο οι Βενετοί και Γενουάτες έμποροι πωλούσαν με το όνομα “Malvasia”. Τον 14ο αιώνα εξαγόταν σε μεγάλες ποσότητες από τη Μονεμβασία μέσω των νησιών της Πάρου/Κυκλάδων και της Κρήτης (Candia).
Το 1514 η διοίκηση της Βενετίας χορήγησε σε 20 καταστηματάρχες άδεια να ανοίξουν μαγαζιά στην πόλη για να πουλούν αποκλειστικά κρασί Malvasia. Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα το κρασί Malvasia έγινε τόσο πανταχού παρόν μεταξύ των Βενετών εμπόρων που ονόμασαν τα οινοπωλεία τους “Malvasie”.
Σύμφωνα με τη Σταυρούλα Κουράκου, πρώην Πρόεδρο του OIV – Διεθνούς Οργανισμού Αμπέλου και Οίνου, «Η κυριαρχία του ελληνικού κρασιού Μονεμβασία-Μαλβαζία στις ξένες αγορές της Ανατολής και της Δύσης κράτησε πέντε ολόκληρους αιώνες: άρχισε να παράγεται πριν από τον 13ο αιώνα στη βυζαντινή Μονεμβασιά…Κανένα άλλο κρασί δεν απόχτησε τόση φήμη κατά τον Μεσαίωνα αλλά και την Αναγέννηση και κανένα όνομα κρασιού από τότε μέχρι σήμερα δεν έχει τόσο ενδιαφέρουσα ιστορία…».
Οι Γάλλοι έμποροι το πουλούσαν ως “Malvoisie”, ενώ στην Αγγλία ήταν γνωστό ως “Mamsey”.
Η κατάληψη της Μονεμβασίας από τους Τούρκους είχε σαν συνέπεια να καταστραφούν οι αμπελώνες και να εκλείψει η παραγωγή εκεί. Το ταξίδι του Μαλβαζία συνεχίστηκε στην Βενετοκρατούμενη Κρήτη μέχρι τα μέσα του 17ου αιώνα. Για όσο κράτησε η κυριαρχία του, ταξίδεψε σε όλες τις αγορές της Ανατολής και της Δύσης. Εξαγόταν σε όλα τα λιμάνια της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας, φτάνοντας και στις πιο απαιτητικές αγορές της Ευρώπης.
Στην Ελλάδα η αναβίωση του Μαλβαζία ξεκίνησε στην Μονεμβασία από τις αρχές του 21ου αιώνα και σήμερα παράγονται 4 ΠΟΠ Malvasia οίνοι στην Μονεμβασιά, την Πάρο και την Κρήτη.