Γράφει η Δικηγόρος Παρ’Αρείω Πάγω Αναστασία Χρ. Μήλιου*
Μεγάλες αποζημιώσεις προς τους δανειολήπτες καλούνται να πληρώσουν οι Γαλλικές τράπεζες που χορήγησαν δάνεια σε ελβετικό φράγκο μετά τις αποφάσεις των γαλλικών δικαστηρίων που τους δικαίωσαν πανηγυρικά δεχόμενα το νομικό ζήτημα της ισοτιμίας δηλαδή ότι οι τράπεζες δεν μπορούν να χρεώνουν τόσο μεγάλες αυξήσεις στις δόσεις των δανείων λόγω της αλλαγής της νομισματικής ισοτιμίας και της καταχρηστικότητας, αναφορικά με τους σχετικούς όρους των τραπεζών.
Μάλιστα οι τράπεζες θα αντιμετωπίσουν αυτή την αρνητική για αυτές εξέλιξη και να αποφύγουν μεγαλύτερες απώλειες προσπαθούν να συμβιβαστούν με τους δανειολήπτες με όρους ευνοϊκούς για τους τελευταίους και σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στην δικαστική απόφαση κυρίως για να αποφύγουν το σκέλος της καταβολής αποζημίωσης.
Γιατί από την μια το ποσό του οφειλόμενου άληκτου κεφαλαίου μειώνεται δραματικά ή και πιθανόν να έχει εξοφληθεί πλήρως ακόμα και να οφείλει η τράπεζα να επιστρέψει κάποιο ποσό ως αχρεωστήτως καταβληθέν επομένως έχει ήδη ζημία από το ίδιο το δάνειο και από την άλλη αν πρέπει να καταβάλει και μια διόλου ευκαταφρόνητη αποζημίωσή τότε η ζημία της είναι ακόμα μεγαλύτερη. Πόσο μάλλον αν αναλογιστούμε ότι όπως και στην Ελλάδα έτσι και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο ήταν πολλοί.
Παρά τις όποιες εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δυστυχώς στην Ελλάδα, δεν έχει αλλάξει τίποτα ακόμα, τα δικαστήρια συνεχίζουν να εφαρμόζουν την απόφαση του ΑΠ που εκδόθηκε το 2019 και απορρίπτουν τις αγωγές, χωρίς νέο σκεπτικό, αβίαστα και αγόγγυστα παρά τον οικονομικό στραγγαλισμό των δανειοληπτών, που οφείλεται και στην αύξηση των επιτοκίων πέραν της αλλαγής της ισοτιμίας.
Τι έχει συμβεί μέχρι στιγμής με την υπόθεση αυτή στα ελληνικά δικαστήρια:
Αρχικά είχαν εκδοθεί κάποιες μεμονωμένες αποφάσεις από ατομικές αγωγές στα Πολυμελή πρωτοδικεία που δικαίωναν τους δανειολήπτες. Εν συνεχεία ασκήθηκε συλλογική αγωγή κατά της EUROBANK που επίσης δικαίωσε τους δανειολήπτες και έκρινε την ρήτρα καταχρηστική. Οι ατομικές αγωγές αυξήθηκαν αλλά τα δικαστήρια δεν εξέδιδαν οριστικές αποφάσεις αλλά αναβλητικές, περιμένοντας την τελεσιδικία της απόφασης επί της συλλογικής αγωγής.
ΗEurobankάσκησε έφεση και δικαιώθηκε στο Εφετείο. Όλα τα δικαστήρια, πρωτόδικα και δευτεροβάθμια, άρχισαν να απορρίπτουν τις ατομικές αγωγές, συντασσόμενα με την εφετειακή απόφαση. Η υπόθεση έφτασε μέχρι τον Άρειο Πάγο στην Ολομέλεια όπου και εκεί η απόφαση ήταν υπέρ των τραπεζώντο 2019.
Το ευτυχές είναι ότι εκκρεμούν οι αναιρέσεις και των συλλογικών αγωγών κατά των υπολοίπων τραπεζών. Βέβαια, η αναίρεση κατά της ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ αναβλήθηκε για το 2025, ομοίως και της ΑΛΦΑ τράπεζας που ήταν να συζητηθεί τον Ιανουάριο του 2024.Η επόμενη είναι η ΠΕΙΡΑΙΩΣ με δικάσιμο συζήτησης της αναίρεσης τον Απρίλιο του 2024.
Οι δανειολήπτες πλέον στον ΑΠ έχουν πιο πολλά όπλα στην νομική τους φαρέτρα, όπλα που έχουν ενισχυθεί από τις αποφάσεις των Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων όλα αυτά τα χρόνια και που δεν μπορούν τόσο εύκολα να αγνοηθούν.
Ο Άρειος Πάγος στο παρελθόν παρέλειψε (όχι τυχαία, θεωρώ) να στείλει ερώτημα προς ΔΕΕ για το νομικό θέμα των δανείων σε ελβετικό φράγκο, όπως θα μπορούσε ώστε να συνάδει η απόφαση του με αυτή των δικαστηρίων άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Έτσι είμαστε από τις λίγες χώρες στην Ευρώπη αυτή την στιγμή που η ρήτρα συναλλάγματος κρίνεται νόμιμη και οι τράπεζες αποκομίζουν μεγάλο κέρδος από τα δάνεια αυτά κερδοσκοπώντας, ενώ στις περισσότερες (δημοκρατικές/πολιτισμένες) ευρωπαϊκές χώρες τα δάνεια αυτά έχουν κριθεί καταχρηστικά και γυρίζουν στην αρχική ισοτιμία.
Καθ’όσον όμως εκκρεμούν οι αναιρέσεις κατά των αποφάσεων των συλλογικών αγωγών σε βάρος των άλλων τραπεζών, που εκεί ίσως ο Α.Π. αναγκαστεί είτε να στείλει ερώτημα στο ΔΕΕ και να υποχρεωθεί να συμμορφωθεί με την απάντηση του, η οποία δεν θα μπορεί να είναι διαφορετική σε σχέση με αυτή που ήταν για τις υπόλοιπες χώρες, είτε και απευθείας να κρίνει την καταχρηστικότητα των δανείων αυτών, υπάρχει κάποια ελπίδα για θετικές εξελίξεις και στην χώρα μας.
Ποιον ευνοεί αυτή την στιγμή η εξέλιξη αυτή:
Ευνοημένοι και τυχεροί κατά κάποιον τρόπο είναι όσοι δανειολήπτες είχαν ασκήσει αγωγή κατά της τράπεζας για το ελβετικό φράγκο και η απόφαση που είχε εκδοθεί δεν ήταν οριστική αλλά αναβλητική και η υπόθεση μετά τις αρνητικές τότε για τους δανειολήπτες εξελίξεις δεν προχώρησε. Αυτοί όταν και αν κάποια στιγμή αλλάξουν τα δεδομένα στην Ελλάδα, θα μπορούν να επαναφέρουν με κλήση την αγωγή τους για νέα δικάσιμο και να επιτύχουν ενδεχομένως μια θετική για αυτούς απόφαση.
Επίσης τυχεροί είναι όσοι μετά την έκδοση πρωτόδικης απορριπτικής απόφασης άσκησαν έφεση εντός της τασσόμενης προθεσμίας για να μην την χάσουν, χωρίς όμως να την προσδιορίσουν στο Εφετείο. Και αυτοί, αν υπάρξει θετική εξέλιξη θα μπορούν να προσδιορίσουν την έφεσή τους και να την δικάσουν, με ευνοϊκή απόφαση.
Με βάση τα δεδομένα που έχουμε σήμερα τι μπορούν να κάνουν όσοι τους πρόλαβαν οι εξελίξεις και δεν κινήθηκαν ποτέ νομικά για τα δάνεια αυτά:
Για όσα λοιπόν δάνεια καταγγελμένα ή εξυπηρετούμενα με ρύθμιση εξακολουθούν να πληρώνονται με την ισοτιμία ελβετικού φράγκου/ευρώ υπάρχει η εξής δυνατότητα:
-Άσκηση ατομικής αγωγής ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου. Κατά πάσα πιθανότητα η αγωγή θα απορριφθεί στον πρώτο βαθμό από το δικαστήριο διότι οι δικαστές στην πλειοψηφία τους ακολουθούν κατά γράμμα την απόφαση του Α.Π. Αυτό όμως θα είναι εν γνώσει του δανειολήπτη, ο οποίος θα έχει το δικαίωμα έφεσης. Ασκείται η έφεση κανονικά χωρίς όμως να προσδιοριστεί καθώς δεν είναι υποχρεωτικό. Επομένως ο δανειολήπτης είναι χρονικά μέσα στο παιχνίδι ακόμα, αφού, έχει ασκήσει την έφεση του, την οποία αφήνει να «κοιμάται».
Όταν και αν υπάρξει θετική εξέλιξη στα δάνεια αυτά, θα μπορεί να την προσδιορίσει, εμπλουτίζοντας το περιεχόμενο της έφεσής του με πρόσθετους λόγους. Έτσι θα έχει περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει στο δεύτερο βαθμό δικαιοδοσίας την υπόθεση.
Αν για κάποιο λόγο υποχρεωθεί να δικαστεί η υπόθεση στο Εφετείο προτού υπάρξουν για αυτόν θετικές εξελίξεις, τότε θα έχει το δικαίωμα αναίρεσης.
Να σημειωθεί ότι τουλάχιστον για τα δικαστήρια Αθηνών, οι δικάσιμοι που δίνονται τόσο σε πρώτο όσο και σε δεύτερο βαθμό είναι αρκετά μακρινές, που αυτό στην συγκεκριμένη περίπτωση εξυπηρετεί, αφού δίνει ακόμα περισσότερο χρονο στο να υπάρξουν θετικές εξελίξεις στο ζήτημα αυτών των δανείων.
Επισης η ασκηση μιας τακτικής αγωγής δημιουργεί εκκρεμοδικία και αυτό είναι προς το συμφέρον του δανειολήπτη για τον εξής λόγο. Αν ο δανειολήπτης έχει ασκήσει αγωγή και η τράπεζα μεταγενέστερα εκδώσει δγη πληρωμής, τότε αναλόγως και σε ποιο στάδιο βρίσκεται η εκδίκαση της αγωγής, ο δανειολήπτης θα μπορεί να κάνει ανακοπή και αίτηση αναστολής με πολλές πιθανότητες να την κερδίσει λόγω δικονομικών τυπικών παραβάσεων από πλευράς της τράπεζας. Επομένως με τον τρόπο αυτό εμποδίζεται η τράπεζα να προχωρήσει ενδεχομένως και σε πλειστηριασμό ενός ακινήτου που έχει αγοραστεί με δάνειο σε ελβετικό φράγκο.
Κυρίως δε σε περίπτωση έκδοσης δγης πληρωμής για οφειλή από δάνειο σε ελβετικό φράγκο, είναι άκρως απαραίτητη η άσκηση ανακοπής στην οποία θα προσβάλλεται και η δανειακή σύμβαση για τους όρους που έχουν να κάνουν με την ισοτιμία. Ήδη τα δικαστήρια των ανακοπών έχουν δημιουργήσει θετική νομολογία δεχόμενα ότι εφόσον το δάνειο εκταμιεύθηκε σε ευρώ, τότε πρέπει να εξακολουθεί να πληρώνεται σε ευρώ. Με το σκεπτικό αυτό ακυρώνονται δγες πληρωμής που αφορούν δάνεια σε ελβετικό φράγκο και φυσικά μια τέτοια απόφαση μπορεί να βοηθήσει και την εξέλιξη μιας αγωγής αναγνωριστικής για την ακύρωση της ισοτιμίας.
Εν κατακλείδι πάντα υπάρχουν και νομικοί τρόποι να αμυνθεί κάποιος και φυσικά πάντα εκδίδονται και δικαστικές αποφάσεις σταθμοί που δικαιώνουν τους δανειολήπτες. Εξάλλου, η μόνη χαμένη μάχη είναι αυτή που δεν δόθηκε. Να ενημερώστε από τον δικηγόρο σας για όλες τις ενδεχόμενες επιλογές που έχετε για να αντιμετωπίσετε την αυξηση των δόσεων και του άληκτου κεφαλαίου ενός τέτοιου δανείου. Το τοπίο είναι πλέον γκρίζο και όχι μαύρο.
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΧΡ. ΜΗΛΙΟΥ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΠΑΡ’ΑΡΕΙΩ ΠΑΓΩ
Λεωφ. Μεσογείων 403, Αγία Παρασκευή
Τηλ. 6945-028153, 213-0338950
e-mail: natmil@otenet.gr
www.legalaction.gr,fb: Αναστασία Μήλιου