Δρ. Στάθης Σκληρός, Μαρία Θάνου*
Ο Οκτώβριος είναι ο μήνας ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστού. Ο καρκίνος του μαστού είναι ο πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες. Σύμφωνα με στοιχεία από τις γυναίκες που γεννιούνται σήμερα, 1 στις 8 θα νοσήσει με καρκίνο του μαστού κάποια στιγμή στη ζωή της.
Επιδημιολογικές μελέτες στην Ευρώπη δείχνουν ότι 330.000 γυναίκες διαγιγνώσκονται με καρκίνο μαστού και 90.000 γυναίκες πεθαίνουν από καρκίνο του μαστού κάθε χρόνο. Ο καρκίνος του μαστού ευθύνεται για το 26,5% του συνόλου των νέων διαγνώσεων καρκίνου στις γυναίκες στις χώρες της Ε.Ε. και για 17,5% των θανάτων από καρκίνο. Ο αριθμός των νέων γυναικών που νοσούν αυξάνεται: 35% στις ηλικίες κάτω από 55 ετών και 12% κάτω από 45.Ο καρκίνος του μαστού είναι η κύρια αιτία θανάτου στις γυναίκες ηλικίας 35 έως 59 ετών.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το European Cancer Information System της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 2022 εντοπίστηκαν 20.730 νέες περιπτώσεις καρκίνου στην ηλικιακή ομάδα 25-79 ετών, με το 35.4% να αναφέρεται στον καρκίνο του μαστού
Οι παράγοντες που θεωρείται ότι αυξάνουν την πιθανότητα να νοσήσει κανείς είναι οι παρακάτω:
- Ηλικία: Ο κίνδυνος ανάπτυξης του καρκίνου μαστού, αυξάνεται, αυξανόμενη και η ηλικία της γυναίκας.
- Φύλο: Ο καρκίνος μαστού αφορά κατεξοχήν το γυναικείο φύλο. Ο ανδρικός πληθυσμός μπορεί να εμφανίσει καρκίνο μαστού, αλλά το ποσοστό είναι πολύ μικρότερο και ο καρκίνος μαστού στους άνδρες εξαιρετικά σπάνιος.
- Κληρονομικότητα: Οι συγγενείς 1ου βαθμού με καρκίνο μαστού ή ωοθηκών και ιδιαίτερα σε νεαρή ηλικία (<50 ετών),έχουν αυξημένο κίνδυνο να νοσήσουν. Ατομικό ιστορικό: Ιστορικό με καρκίνο μαστού στον ένα μαστό ενέχει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου και στον άλλο μαστό.
- Γενετικοί παράγοντες: Η παρουσία μεταλλάξεων των γονιδίων BRCA1 ή BRCA2 σχετίζεται με ανάπτυξη καρκίνου του μαστού σε ποσοστό 85% και 40-60% κινδύνου εμφάνισης καρκίνου ωοθηκών.
- Ακτινοβολία: H έκθεση ακτινοβολίας σε μεγάλες δόσεις, όπως ακτινοθεραπεία νοσημάτων θώρακος κλπ.
- Παράγοντες που σχετίζονται με τη λειτουργία των ωοθηκών:
- Πρώιμη εμμηναρχή και καθυστερημένη εμμηνόπαυση
- Ατοκία
- Ηλικία γέννησης 1ου παιδιού μετά τα 35 έτη
- Απουσία θηλασμού
- Κατάχρηση αλκοόλ
- Παχυσαρκία
- Ορμονική θεραπεία υποκατάστασης ή λήψη αντισυλληπτικών περισσότερο από 5 χρόνια
Σήμερα η πρόληψη αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την μείωση της νοσηρότητας και θνητότητας από τον καρκίνο του μαστού γιατί οδηγεί στην έγκαιρη αντιμετώπιση. Η έγκαιρη διάγνωση πραγματοποιείται με την μαστογραφία Το τρίπτυχο πρόληψη-έγκαιρη διάγνωση-θεραπεία αποτελεί την βάση του προγράμματος «Φ. Γεννηματά»
Στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής Δημόσιας Υγείας και ειδικότερα του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τη Δημόσια Υγεία προβλέπεται η υλοποίηση του Εθνικού Προγράμματος Προσυμπτωματικού Ελέγχου (ΕΠΠΕ), στο οποίο εμπεριέχονται δράσεις πρόληψης, συμπεριλαμβανομένης και της καθιέρωσης προληπτικών διαγνωστικών εξετάσεων των πολιτών για τον καρκίνο του μαστού (Πρόγραμμα Φώφη Γεννηματά).
Οι δωρεάν εξετάσεις που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα είναι οι εξής:
Εξέταση Ψηφιακής Μαστογραφίας για όλες τις γυναίκες-δικαιούχους.
Υπερηχογράφημα (σε περίπτωση ευρήματος ή ανάγκης περαιτέρω διερεύνησης).
Κλινική εξέταση (σε περίπτωση ευρήματος).
Δικαιούχοι της Δράσης είναι οι γυναίκες Ελληνικής υπηκοότητας και οι γυναίκες πολίτες τρίτων χωρών που παραμένουν νόμιμα στην Ελληνική επικράτεια. Η ενεργοποίηση της άυλης συνταγογράφησης είναι αναγκαία από τις γυναίκες άνω των 45 ετών για την λήψη των μηνυμάτων για δωρεάν εκτέλεση μαστογραφίας σε νοσοκομεία και συμβεβλημένα ακτινολογικά εργαστήρια.
*Δρ. Στάθης Σκληρός – διευθυντής Κ. Υ. Νεμέας, Μαρία Θάνου – νοσηλεύτρια