Χαρούλα Τσαλπαρά: Από το Ωδείο και το Τμήμα Μουσικών Σπουδών στο PianOLAterna το «Μπαμ» και τη «Banda Jovanica»
Γράφει η Βάσω Κιούση
Πειραματίζεται … σε μουσικές άλλων εποχών και άλλων χωρών μεταξύ Ανατολής και Δύσης
Η Χαρούλα Τσαλπαρά γεννήθηκε στην Αθήνα. Με την παρότρυνση της δασκάλας της μουσικής προπαιδείας στο νηπιαγωγείο, συνεχίζει στο Ωδείο «Φίλιππος Νάκας». Σε ηλικία επτά ετών, ξεκινά να παρακολουθεί μαθήματα πιάνου στο «Ωδείο Αθηνών» στην τάξη του κ. Γιάννη Μιχαηλίδη καθώς και θεωρίας της μουσικής, την οποία ολοκληρώνει μαζί με το Σολφέζ και το Dictee στην τάξη του κ. Κυριάκου Τσολάκη. Το 2004 εισάγεται μεταξύ των δέκα πρώτων στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Παν/μιου Αθηνών. Το 2005 συνεχίζει μαθήματα πιάνου στο Ωδείο «Ορφείο Αθηνών» με τον κ. Γ. Μιχαηλίδη Τον ίδιο χρόνο, παρακολουθεί ετήσιο σεμινάριο Μουσικοθεραπείας με τη μέθοδο Nordoff-Robbins από τη Μαρία Φρουδάκη και μετά την ολοκλήρωσή του εργάζεται εθελοντικά με ομάδα μουσικοθεραπείας στο ΠΙΚΠΑ Βούλας για ένα χρόνο. Το 2008 αποκτά το πτυχίο Αρμονίας στο Ελληνικό Ωδείο στην τάξη της Ε. Τζεράχη, και συνεχίζει τις σπουδές ανώτερων θεωρητικών για να αποκτήσει, δυο χρόνια αργότερα, το 2010, το πτυχίο Αντίστιξης με άριστα. Αποφοιτά από το Τμήμα Μουσικών Σπουδών το ίδιο έτος, ενώ ένα χρόνο αργότερα, το 2011, ολοκληρώνει τις σπουδές της στο πιάνο και αποκτά με άριστα το Δίπλωμα από το Ωδείο Ορφείο Αθηνών, τάξη του κ. Γ. Μιχαηλίδη. Κατά τη διάρκεια των προπτυχιακών σπουδών της, παρακολουθεί, ανάμεσα σε άλλα αντικείμενα, σεμινάριο Μουσικής στην Κοινότητα (community music ) υπό την δρ. Χριστίνα Αναγνωστοπούλου και στη συνέχεια κάνει πρακτική του σεμιναρίου μαζί με ομάδα στο Κέντρο Ημέρας Ηλιοτρόπιο για ένα χρόνο. Μιλά πολύ καλά την Αγγλική γλώσσα (πτυχίο Proficiency το 2001)
Από το 2005 ξεκίνησε να ασχολείται με την ελληνική λαϊκή και παραδοσιακή μουσική ενώ από το 2007 και μετά βρέθηκε στο κατώφλι του αχανούς μουσικού κόσμου της Ανατολικής Μεσογείου, με πρώτη πόρτα τον μεσοπολεμικό ελλαδικό χώρο, μέσα από τις ηχογραφήσεις των 78 στροφών. Από το 2013 ξεκινά να παίζει ακορντεόν, με πρώτο δάσκαλο τον Ανδρέα Τσεκούρα και στη συνέχεια με την εποπτεία του Ηρακλή Βαβάτσικα.
Συμμετοχή σε μουσικά σχήματα: “HiPsi 78rpm” (2007-2011),“Μουσική Αυλή” – “Μουσική Αυλή –Smyrne” (Athenaeum Kelari, 2012-2013), “Smyrna” (2014), «Ρομβία» (2014-), «Loukoum Trio» (2015), «Μπαμ» (2016-),»Banda Jovanica» (2015-)
Συμμετοχή σε θεατρικές παραστάσεις: «Μαρίκα» (2015),»Nous sommes pareils à ces crapauds» (2016- της εταιρίας Cie Les Mains Les Pieds et La Tête AussI), “Oι Κόρες” (2017, με την θεατρική ομάδα Bijoux de kant στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών), «ΜΠΟΛΙΒΑΡ» (2018, με τη θεατρική ομάδα Bijoux de Kant) Έχει επίσης συμμετάσχει σε πλήθος παρουσιάσεων βιβλίου, συναυλίες και γλέντια.
Kυρίως από το 2011 και μετά, εργάζεται σταθερά ως τραγουδίστρια και μουσικός (μπαγλαμάς, ακορντεόν, πιάνο), σε κέντρα νυχτερινής διασκέδασης, γεγονός που της έδωσε την ευκαιρία να αποκτήσει σε μεγάλο βαθμό βιωματική γνώση πάνω στη λαϊκή μας μουσική.
Παράλληλα, από το 2013, ζυμώνοντας εσωτερικά ολοένα τις μελωδίες της λαϊκής και παραδοσιακής μας μουσικής, ξεκινά να μελετά και να πειραματίζεται στο πιάνο, σε μια απόπειρα αναζήτησης της ταυτότητας και του ρόλου του οργάνου σαν μια ζυγαριά εξισορρόπησης Δύσης Ανατολής τόσο έξω, αλλά και μέσα στο μυαλό της. Η αναζήτηση αυτή συνεχίζεται και μέχρι σήμερα και μάλλον είναι αμφίβολο αν θα τελειώσει ποτέ … To «πείραμα» αυτό ονομάστηκε PianOLAterna και παρουσιάζεται τα μεσημέρια του Σαββάτου στο μοναδικό Ουζερί με πιάνο στην Αθήνα, το «Ουζερί Λέσβος».
Έχει συνεργαστεί και συνεργάζεται με πολλούς αξιόλογους καλλιτέχνες του χώρου αυτού ενώ σήμερα, εργάζεται σε διάφορους χώρους διασκέδασης μαζί με πολλούς συνεργάτες που ανήκουν στη μεγάλη άτυπη κοινότητα με κοινό σημείο αναφοράς τη μουσική του Γραμμοφώνου, καθώς και την παραδοσιακή μουσική του τόπου και ευρύτερα της ανατολικής Μεσογείου συνεχίζοντας παράλληλα και το εγχείρημα PianOLAterna.
Η Χαρούλα είναι μέλος του σχήματος «Μπαμ»(2015-) με τη Θεοδώρα Αθανασίου και το Γλαύκο Σμαριανάκη, με τον Κλέαρχο Κορκόβελο, Γιάννη Νιάρχο και Γλαύκο Σμαριανάκη,
«Η ιδέα και η συνεργασία για το ΜΠΑΜ ξεκίνησε από μια φυσική διαδικασία που προέκυπτε από τη θέληση να παίξουμε σαν σχήμα. Βασίζεται κατά μεγάλο βαθμό στη φιλία μεταξύ των μελών και τη χαρά τους να παίζουν μαζί και να μεταλλάσουν τη διάθεση του Live, απ’ τη συναυλία στο γλέντι και πάλι πίσω.»
Και μέλος της Banda Jovanica, μια απόπειρα αναζήτησης του αόρατου μουσικού νήματος που συνδέει τη μουσική δημιουργία των Μικρασιατών συνθετών με την πλούσια Ουγγρική, Ρουμάνικη και Ρώσικη μουσική παράδοση… Η λαϊκή τσιγγάνικη μουσική χωρών όπως η Ουγγαρία η Ρουμανία και η Ρωσία, συναντά τα Βαλκάνια, το Βόσπορο και τα κοσμοπολίτικα λιμάνια των παραλίων, μπολιάζοντας τις δομές και τα μονοπάτια της μουσικής τους σε καλπάζουσες χώρες, ποικίλους έντονους ρυθμούς και πλούσιες νέες μελωδίες, δημιουργώντας ένα νέο εκρηκτικό μουσικό μείγμα … Πρόσωπο κλειδί, ο άγνωστος στο ευρύ κοινό θρυλικός βιολιστής Γιοβανίκας. Τόποι δράσης του παμπάλαιου θρυλικού βιολιστή, η Λέσβος, η Σμύρνη, τα παράλια της Μαύρης Θάλασσας, η Κωστάντζα, η Βραΐλα και το Βουκουρέστι. Μουσικά ταξίδια στο χρόνο και στο χώρο, εμπνευσμένα από τη ζωή και το έργο ενός μουσικού – «φόβητρο». Ζωή αινιγματική, έργο ανεξερεύνητο και μυστικό. Η φτώχεια, ο έρωτας, η περιπλάνηση, ο πόλεμος, ο τρόμος, το ταξίδι. Η μουσική. Kλέαρχος Κορκόβελος: κύμβαλο Γιάννης Νιάρχος: κιθάρα Γλαύκος Σμαριανάκης: βιολί Λουκάς Μεταξάς: κοντραμπάσο Χαρούλα Τσαλπαρά: ακορντεόν
Συνεργάτες της:
Γιάννης Νιάρχος
Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 3 Αυγούστου 1967. Από νεαρή ηλικία ασχολείται με το παραδοσιακό, σμυρναίικο, ρεμπέτικο και λαϊκό τραγούδι, τραγουδώντας και παίζοντας, κυρίως κιθάρα, αλλά και μπουζούκι, μπαγλαμά και ούτι. Είναι μέλος της Απόδημης Κομπανίας, με την οποία έχει ηχογραφήσει τέσσερις δίσκους. Είναι μέλος του σχήματος Banda Ιovanica, από το 2015, ενώ Από τον Οκτώβριο του 2016, εμφανίζεται με το συγκρότημα Τακίμ στην παράσταση «Καφέ Αμάν- Ελληνική Απόλαυσις», υπό την επιμέλεια του εθνομουσικολόγου Λάμπρου Λιάβα. Γράφει τραγούδια, με βαθιές ρίζες στην ελληνική μουσική παράδοση αλλά με σημερινή θεματολογία, και παρουσιάζει με το συγκρότημα Ανακόρντα, του οποίου είναι ιδρυτικό μέλος.
Λουκάς Μεταξάς
Μεγαλώνοντας σε μουσικό περιβάλλον και οικοδομώντας μια πολύπλευρη, δυτική όσο και ανατολική μουσική παιδεία, έχει συνεργαστεί κυρίως παίζοντας κρουστά, αλλά και κοντραμπάσο, τοξοτό ταμπουρά ή λαούτο, με πολυάριθμα χορευτικά συγκροτήματα και διάφορους καλλιτέχνες. Επίσης έχει πάρει μέρος σε μουσικές εκδηλώσεις, μουσικά και μουσικοχορευτικά festivals, θέατρα σκιών, μουσικοθεατρικά δρώμενα, βραδιές λογοτεχνίας και μουσικής, μουσικά documentaries, συναυλίες αλλά και γάμους σε πολλές πόλεις, χωριά και νησιά της Ελλάδος καθώς και στο εξωτερικό. Έχει δουλέψει με πολλά μουσικά σύνολα ως συνιδρυτής, μέλος ορχήστρας ή session μουσικός. Από το 2017 είναι μέλος της Banda Iovanica.
Κλέαρχος Κορκόβελος
Σε ηλικία 17 ετών ξεκινά μαθήματα κυμβάλου (cymbalon) κοντά στον παλαίμαχο μουσικό, δάσκαλο και οργανοποιό Αλέξανδρο Γκαραβέλη (1914 – 2001). Είναι ο μόνος νέος μουσικός που ανακάλυψε, μελέτησε και ερεύνησε την τεχνική και την ιστορία του κυμβάλου, ενός οργάνου με μεγάλη παρουσία στην ελληνική μουσική από τα τέλη του 19ου αιώνα. Η έρευνα της τεχνικής και της ιστορίας του παλαιού αυτού οργάνου στην Ελλάδα, τον ώθησε από το 2001 ως σήμερα, να ταξιδεύει και να διδάσκεται συνεχώς κοντά σε Ούγγρους και Ρουμάνους δεξιοτέχνες. Έχει συνεργαστεί με σημαντικούς μουσικούς και τραγουδιστές της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής σε εκδηλώσεις και παραστάσεις σε όλη την Ελλάδα. Ιδρυτικό μέλος και εμπνευστής της Banda Iovanica.
Γλαύκος Σμαριανάκης
Ο Γλαύκος Σμαριανάκης γεννήθηκε στην Αθήνα με καταγωγή από τη Νίσυρο, τη Νάξο και την Κρήτη. Το 2002 ξεκινά να παρακολουθεί το μουσικό Γυμνάσιο Ρόδου, το οποίο και τελειώνει με άριστη βαθμολογία το 2008. Το 2014 εγκαθίσταται στην Αθήνα, ξεκινώντας μια μακρά διαδικασία διευρυμένης σπουδής και καλλιτεχνικής αναζήτησης. Σπουδάζει κλασικό βιολί στην Ανωτέρα τάξη του Ωδείου Αθηνών υπό τον καθηγητή Οδυσσέα Κορέλη, καθώς και θεωρητικά Τροπικής Μουσικής. Το ίδιο χρονικό διάστημα εργάζεται ως βιολιστής σε ορχήστρες διαφόρων μουσικών ειδών μουσικές σκηνές, ταβέρνες, λαϊκές εκδηλώσεις, χορευτικά και θεατρικές παραστάσεις, έχοντας επίσης στο ενεργητικό του εμφανίσεις σε μουσικά φεστιβάλ στην Ιταλία, Ολλανδία και Πολωνία. Μέλος της Banda Iovanica από το 2016.
Θεοδώρα Αθανασίου
Η Θεοδώρα Αθανασίου είναι γεννημένη στην Αθήνα. Είναι απόφοιτος του παιδαγωγικού τμήματος Δημ/κης Εκπ/σης του πανεπιστημίου Πατρών. Στην ηλικία των 6 ετών άρχισε να ασχολείται ως αυτοδίδακτη με το μπουζούκι και το μπαγλαμά συμμετέχοντας στις σχολικές ορχήστρες, ενώ στα 11 πήρε τα πρώτα της μαθήματα στον τρόπο και το ρεπερτόριο της λαϊκής κιθάρας, με δάσκαλο το Νίκο Πρωτόπαπα.
Στα 19 της χρόνια, άρχισε να εργάζεται επαγγελματικά ως κιθαρίστρια σε κέντρα νυχτερινής διασκέδασης. Τα τελευταία δέκα ασχολείται συστηματικά με τη μελέτη των μουσικών τρόπων (μακάμ) της ανατολής στο πολίτικο λαούτο και το τοξωτό ταμπούρ, με δασκάλους τους Χρίστο Τσιαμούλη και Ευγένιο Βούλγαρη, ενώ έχει λάβει μαθήματα ρυθμολογίας και παραδοσιακών κρουστών με το Σέργιο Βούλγαρη, ολοκληρώνοντας έναν πενταετή κύκλο σπουδών στο τμήμα ελληνικής μουσικής και οργάνων του Δημοτικού Ωδείου Πατρών (2003-2008). Από το 2004 ως σήμερα, έχει παρακολουθήσει σεμινάρια πάνω στην τεχνική και το ρεπερτόριο του πολίτικου λαούτου (2005) με τον Περικλή Παπαπετρόπουλο, καθώς και σε άλλες μουσικές παραδόσεις της ανατολής (αφγανικό ραμπάμπ, 2004 / Κhaled Arman, πέρσικο ραντίφ 2006/ Darius Talai), στο μουσικό εργαστήρι Λαβύρινθος. Έχει επίσης παρακολουθήσει σεμινάριο πάνω στην ιδιαίτερη τεχνική και το κλασσικό ρεπερτόριο του yaili tanbur από τον Ευγένιο Βούλγαρη το 2007 (Μουσικό Χωριό, Αγ.Λαυρέντης, Πήλιο).
Έχει λάβει μαθήματα φωνητικής τοποθέτησης και παραγωγής λόγου από τη σκηνοθέτιδα Μαρία Πανούτσου (2006). Έχει παίξει τόσο σε θεατρικές παραστάσεις ως μουσικός και performer όσο και σε ραδιοφωνικές-τηλεοπτικές εκπομπές. Σπουδάζει κλασσική αρμονία της δυτικής μουσικής (Τονικό Ωδείο) και είναι διπλωματούχος της Βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής με καθηγητή τον κύριο Αθανάσιο Παϊβανά (Ελληνικό Ωδείο, 2013).
Στο παρελθόν ασχολήθηκε συστηματικά με τη μελέτη του οργάνου της φωνής και του χειρισμού του στα ανατολικά ρεπερτόρια, παραδίδοντας σεμινάρια και μαθήματα με θέμα το Σώμα και τη Φωνή σε συνεργασία με τη physical performer Ειρήνη Αθανασίου, ενώ τα τελευταία χρόνια παραδίδει μαθήματα και σεμινάρια τεχνικής, ρεπερτορίου και αντίστοιχων θεωρητικών πάνω στη λαϊκή κιθάρα, το πολίτικο λαούτο και το τοξωτό ταμπούρ, καθώς και θεωρητικών της ανατολικής μουσικής, με επίκεντρο κυρίως το ευρύτερο ρεπερτόριο των περιοχών της ανατολικής Μεσογείου. Έχει συμμετάσχει σε διάφορες δισκογραφικές παραγωγές (πολίτικο λαούτο, κιθάρα, μπαγλαμά, φωνή), αναγνωρισμένων, αλλά και νέων στο χώρο καλλιτεχνών: «Αψιλίες» / Ευγένιος Βούλγαρης, Δημήτρης Μυστακίδης και Απόστολος Τσαρδάκας 2008, «Βορεινό» / στίχοι-μουσική Λάκη Ορφανίδη, 2009, «Πανταχού Απών» / στίχοι-μουσική Νικόλα Ευαντινού 2010, «Καπετάνιε», στίχοι-μουσική Κων/νου Πλούσιου 2011, J.Kriste Master of Disguise «The age of Now» / Λευτέρης Μουμτζής, 2012. Έχει παίξει σε ντοκυμαντέρ σχετικά με το ρεμπέτικο τραγούδι και τη σύγχρονη έκφραση (11 voices 2011, indebito 2012).
Από το 2009 έως σήμερα, έχει συστήσει και παρουσιάσει σε συνεργασία με αξιόλογους νέους καλλιτέχνες της ελληνικής σκηνής, πολυάριθμα σχήματα με ενεργή παρουσία και ευρεία αποδοχή εντός κι εκτός συνόρων (τρίο Γιουφ, God save the Rest trio, Χάπι ντουέτο, Απ’ Αλλού ντουέτο, Καρπός τρίο, Τερπνόν ensemble, Garlic duo, Θεοδώρας Αθανασίου τρίο), εστιάζοντας στο ρόλο της κιθάρας και του πολίτικου λαούτου στα μουσικά ιδιώματα του ελλαδικού χώρου και της ευρύτερης μεσογείου. Ταυτόχρονα, παραδίδει πολυάριθμα σεμινάρια και μαθήματα στην κιθάρα, το πολίτκο λαούτο καθώς και στα θεωρητικά της ανατολικής μουσικής και των λαϊκών δρόμων (Μουσικό Χωριό 2009-2015, Μουσικό εργαστήρι Λαβύρινθος 2016-2017).
