Βιώσιμες Τοπικές Κοινωνίες με Συνεργασία

Πέρυσι στις 7/7/2018, ο πρόεδρος του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Αττικής κ Γιάννης Κοντογιάννης, με την ευκαιρία της εκδήλωσης στο Μενίδι Αττικής για την Παγκόσμια Ημέρα Συνεργατισμού (Συνεταιρισμών) είχε μιλήσει για τις ΒΙΩΣΙΜΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ με ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ. Μεταξύ άλλων είπε και καταγράφηκε: «Οι Κτηνοτρόφοι της Αττικής επιβίωσαν και διατήρησαν αειφόρα την ύπαιθρο της Αττικής επί αιώνες, μέχρι σήμερα, και επιθυμούν, μέσα σε κλίμα συνεννόησης και συμβίωσης, να συνδιαμορφώσουν, ένα νέο «συμβόλαιο» (πρωτόκολλο, διακήρυξη αρχών, τρόπο συμβίωσης κλπ), που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις της ζωής, ώστε οι κατά τόπους κοινωνίες μας να γίνουν βιώσιμες, με όλους τους συμπολίτες μαζί και να επιβιώσουν με τις καλύτερες δυνατές ωφέλειες για όλους τους κατοίκους και τους επαγγελματίες».

 

Στους Παγκόσμιους Στόχους για Βιώσιμη Ανάπτυξη τόσο στον Στόχο 10 (Λιγότερες Ανισότητες), όσο και στον Στόχο 11 (Βιώσιμες Κοινότητες), μπορούμε να διακρίνουμε την ανάγκη αφού διαπιστωθεί ένα πρόβλημα και καταγραφούν οι πιθανές λύσεις του, να συμφωνήσουμε όλοι προς εκείνες που θα αμβλύνουν τις ανισότητες και θα δημιουργούν βιωσιμότητα για όλους. Αν δύο γείτονες πρέπει να κάνουν κάποιες παρεμβάσεις για την διευθέτηση προβλημάτων, θα πρέπει να είναι κατανοητό ότι οι ισχυρότεροι γείτονες θα έπρεπε να επωμισθούν το μεγαλύτερο βάρος, ιδιαίτερα αν είναι και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι.

Η αγροτική κοινωνία είναι προσαρμοσμένη απολύτως στο περιβάλλον. Για την ακρίβεια ο αγρότης είναι ο φροντιστής του περιβάλλοντος, και μάλιστα από κάθε κύκλο της φύσης απλά συλλέγει και αξιοποιεί το περίσσευμα της φύσης. Ο αγρότης είναι κομμάτι του περιβάλλοντος και αποτελεί κομμάτι της λειτουργίας του. Αγρότες (γεωργοί και κτηνοτρόφοι, και αλιείς, και δασοκόμοι) αποτελούν ένα ενιαίο οικοσύστημα, που επιβιώνουν ζώντας και αναγνωρίζοντας ο ένας αγρότης τον άλλο. Όλα στην φύση είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους. Μόνο στον αστικό χώρο ο κάθε ένας είναι μόνος του και μάχεται όλους τους άλλους. Το χωράφι δεν είναι αστικό εργοστάσιο. Η καλλιέργεια δεν είναι αποκομμένη από την εκτροφή. Η χλωρίδα (γεωργικές καλλιέργειες) είναι συμβιωτική με την πανίδα (κτηνοτροφικές εκτροφές). Η ζωή είναι η ισορροπία ανάμεσα σε όλους τους συντελεστές του περιβάλλοντος. Η γεωργία χρειάζεται την κτηνοτροφία (είτε είναι επικονίαση (μέλισσες), είτε είναι λίπανση (κοπριά), είτε είναι βόσκηση (καθάρισμα) υποροφής δένδρων, είτε είναι απομάκρυνση μη απαραίτητης οργανικής ύλης (πυρασφάλεια) είτε … είτε …

Το ουσιαστικό πρόβλημα βρίσκεται ανάμεσα στις δύο διαφορετικές κοινωνίες, ανάμεσα στις αστικές κοινωνίες και τις αγροτικές κοινωνίες. Στην κοινωνία ανθρώπων έχουμε τρία βασικά χαρακτηριστικά (1) τον κοινό γεωγραφικό χώρο, (2) τον κοινό πολιτισμό και (3) την πίστη στο κοινό μέλλον τους. Όταν στον αγροτικό παραγωγικό χώρο βρίσκονται και παραγωγοί με εισοδήματα και από άλλες πηγές, τότε ως τελικό αποτέλεσμα έχουμε την διάσπαση του αγροτικού χώρου και περίεργα φαινόμενα. Αυτά ΔΕΝ έχουν κοινό παρονομαστή την επιβίωση του αγροτικού κοινωνικού συνόλου, διότι απλά ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΟΙΝΟ ΜΕΛΛΟΝ, καθ όσον αυτοί οι συγκεκριμένοι παραγωγοί έχουν εισοδήματα και από άλλες πηγές. Όλοι οι αγρότες (γεωργοί, κτηνοτρόφοι, αλιείς & δασοκόμοι) επιβάλλεται να συνεργάζονται και να συμβιώνουν, συνεργαζόμενοι, για να μπορέσουν να συμβιώσουν και να επιβιώσουν.

Όταν χειρίζεσαι τους αγρότες ως μονάδες, αντιμαχόμενες και όχι ως σύνολο, με αποκομμένα συμφέροντα, το μόνο που μπορεί να πετύχεις είναι να καταστρέφεις πρώτα τον ασθενέστερο και μετά να χαθεί και ο σημερινά ισχυρότερος. Διότι ισχυρότερος όλων, στην σημερινή παγκόσμια κατάσταση, είναι ο οικονομικά ανετότερος. Στους 540.000 περίπου κατά κύριο επάγγελμα αγρότες (δηλαδή έχουν και από αλλού κάποιο εισόδημα (λιγότερο από το μισό τους) η συντριπτική πλειοψηφία (λένε ότι είναι περίπου το 90%) έχουν οικογενειακό εισόδημα κάτω από το αφορολόγητο. Σε αυτό το φτωχότερο κομμάτι του αγροτικού κόσμου ανήκουν οι περισσότεροι  κτηνοτρόφοι. Είναι ατυχής σκέψη ότι οι κτηνοτρόφοι πρέπει να «στριμωχτούν», απλά για να αυξήσουν τα έσοδα των μεγαλοκαλλιεργητών. Αν πρέπει να γίνει κάτι στις μεταξύ τους σχέσεις, αυτό, εάν καταλαβαίνουν ότι η μοίρα τους είναι κοινή, θα έπρεπε να το επωμισθεί ο οικονομικά ανετότερος (όχι πλούσιος, απλά οικονομικά ανετότερος), πάντα στα πλαίσια της νομιμότητας.

Συζητώντας με την κα Μάγδα Κοντογιάννη (Γραμματέα του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Αττικής, 6932094231) εντοπίσαμε μερικές ακόμα διαστάσεις ειδικά για τα προβλήματα των κτηνοτρόφων της Αττικής που τα καταγράψαμε ως εξής:

1. Η ανυπαρξία προσδιορισμού θωράκισης των χρήσεων γης δημιουργούν ιδιαίτερα έντονα υπαρξιακά προβλήματα στους παραδοσιακούς επαγγελματίες της υπαίθρου της Αττικής, κυρίως στους κτηνοτρόφους, στην παραγωγική τους δραστηριότητα και στον τρόπο ζωής τους.
2. Η ραγδαία τσιμεντοποίηση στερεί ζωτικό χώρο από την κτηνοτροφία, και επιβάλει έναν ιδιότυπο συνωστισμό τους κινούμενους ζωντανούς οργανισμούς. Έτσι αλλάζουν οι συνθήκες επιτήρησης και επιβάλλουν φροντίδα προστασίας των περιουσιών του κάθε ενός από τον ίδιο, εφ’ όσον κρίνει ότι χρήσει προστασίας η περιουσία του, όπως συμβαίνει σε κάθε περιβόλι στην Αργολίδα με τους δενδρώδεις πορτοκαλεώνες, που «κινδυνεύουν» εκεί μόνο από ανθρώπους. Πάντα στα πλαίσια της νομοθεσίας μας.
3. Η περιβαλλοντική ισορροπία στην Αττική έχει καταστραφεί δραματικά, με πολλαπλές επιδράσεις στην υγεία και βιωσιμότητα. Πρέπει να επανασχεδιασθεί επειγόντως η εξασφάλιση ισορροπίας μεταξύ αστικού και αγροτικού χώρου, μεταξύ τσιμέντων, χλωρίδας και πανίδας, με το κόστος να πρέπει κατανεμηθεί σε όλους και μάλιστα ίσως περισσότερο τους νεοαστούς και ιδιοκτήτες περιουσιών, καθ όσον δημιούργησαν την ανωμαλία και το έχουν περισσότερο ανάγκη.
4. Τα τελευταία χρόνια οι συνθήκες τιμών ζωοτροφών, αλλά και οι ευτελισμένες τιμές γάλακτος, έχουν φέρει σε απελπισία τους αγρότες-κτηνοτρόφους.
5. Η ιδιότυπη «ομηρεία» των δασών από τους δασάρχες, με κατά περίπτωση εγκρίσεις τακτοποίησης (οικοπεδοποίησης) στερεί από την κτηνοτροφία βοσκήσιμες γαίες και επιτείνει τον «συνωστισμό», με ταυτόχρονη «βλάβη» στο οικοσύστημα, καθ όσον «η πανίδα είναι συμβιωτική με την χλωρίδα» στην φύση, ακόμα και στην ύπαιθρο της Αττικής.
6. Οι περισσότεροι κτηνοτρόφοι, μέλη του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Αττικής, βρίσκονται στον ίδιο χώρο για πολλές δεκαετίες, και οι πατρογονικές εκτροφές τους είναι στον ίδιο χώρο για πάρα πολλές γενιές, απόλυτα προσαρμοσμένες στο Αττικό περιβάλλον (φυσικό, κοινωνικό, πολιτιστικό κλπ) και μέρος του Αττικού φυσικού περιβάλλοντος, συμβάλλοντας στην βιωσιμότητά του.

Τελικά μόνο η συνεννόηση και η κατανόηση των προβλημάτων όλων, πάντα στα πλαίσια της νομιμότητας, μπορεί ίσως να δώσει βιώσιμες λύσεις στα καθημερινά προβλήματα μιας κοινωνίας που δεν εκπροσωπείται ενιαία και να δημιουργήσει βιώσιμες κοινωνίες.

Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης, δημοσιογράφος, ΑγροΝέα