Ευτυχώς, άνοιξαν τα ΑΤΜ!
Και νά, λοιπόν, που οι κόποι και οι θυσίες μας έπιασαν τόπο και οι τράπεζές μας ορθοπόδησαν επί τέλους! Σίγουρα πήρατε χαμπάρι ότι από τις αρχές τού μήνα καταργήθηκε ο έλεγχος κεφαλαίων για αναλήψεις στο εσωτερικό, με αποτέλεσμα να μπορούμε πλέον να πηγαίνουμε στο ΑΤΜ και να σηκώνουμε όσα χρήματα θέλουμε και όποτε θέλουμε. Όπως πρέπει να πήρατε χαμπάρι ότι άρχισαν και πάλι οι τράπεζες να διαφημίζουν τα δάνειά τους, με πρώτη την Πειραιώς, η οποία εισήγαγε την καινοτομία να σου δίνει δάνειο ηλεκτρονικά, χωρίς καν να πατήσεις το πόδι σου σε κατάστημά της.
Θα αναρωτιέστε, βέβαια, πώς γίνονται αυτά, την ώρα που το κλάμα για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια δεν λέει να κοπάσει. Όπως λένε τα στοιχεία των τραπεζών, το 49% των δανείων που έχουν χορηγήσει εξυπηρετείται πλημμελώς ή δεν εξυπηρετείται καθόλου. Κι όταν λέμε το 49%, μιλάμε για περίπου εκατό δισ. ευρώ, όχι για πενταροδεκάρες. Κι όπως εξηγούν πολλοί “σοβαροί” αναλυτές (Τζήμερος, Κώνστας, Κούρος κλπ), για να κυκλοφορήσει χρήμα στην αγορά πρέπει να πληρώσουν εκείνοι που χρωστάνε. Πρέπει να πληρώσουν είτε με το καλό είτε με το άγριο.
Φαίνεται, λοιπόν, ότι η φάση τού “άγριου” βρίσκεται πλέον σε πλήρη εξέλιξη, καθώς οι κατασχέσεις μέσω ηλεκτρονικών πλειστηριασμών όλο και εντείνονται. Πού θα φτάσουν; Την απάντηση θα την πάρουμε από την “Έκθεση Συμμόρφωσης του Προγράμματος Στήριξης του ESM για την Ελλάδα” (Compliance Report ESM Stability Support Programme for Greece – Third Review), η οποία συντάχθηκε τον περασμένο Μάρτιο στο πλαίσιο της τρίτης αξιολόγησης. Αντιγράφω και μεταφράζω από την σελίδα 17 αυτής της έκθεσης:
Για το 2018, οι τράπεζες σχεδιάζουν να δημοπρατήσουν περίπου 10.000 ακίνητα. Πρόκειται για έναν φιλόδοξο στόχο, δεδομένου ότι δεν πραγματοποιήθηκαν πάνω από 30 ηλεκτρονικές δημοπρασίες τον τελευταίο μήνα του 2017. Ο αριθμός αυτός θα πρέπει να αυξηθεί περαιτέρω, με στόχο 1.000 δημοπρασίες ανά μήνα από τον Μάρτιο του 2018 και αναμένεται να φτάσει σε 2.000 δημοπρασίες κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2018. Το χρονοδιάγραμμα αυτό θα στοχεύει στην επίτευξη των στόχων που έχουν υποβάλει οι τράπεζες στον SSM (σ.σ.: Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός των τραπεζών) όσον αφορά τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων το 2018. Ο αριθμός των πλειστηριασμών θα πρέπει να αυξηθεί περαιτέρω σε 40.000 δημοπρασίες ετησίως κατά τα επόμενα τρία χρόνια. Παρά τις σχετικές προκλήσεις, η διεξαγωγή ηλεκτρονικών δημοπρασιών και η αποκατάσταση των φυσικών δημοπρασιών θα συμβάλουν στην αποκατάσταση της κουλτούρας των πληρωμών στην Ελλάδα.
Απλά πράγματα. Για να αρθούν οι έλεγχοι κεφαλαίων (τα capital control, που λέμε στα ελληνικά) και για να μπορούν οι τράπεζες να ξαναδώσουν δάνεια, θα κατασχεθούν μέχρι τέλους τής χρονιάς 10.000 ακίνητα και μέχρι τέλους τού 2021 άλλα 120.000, ήτοι 130.000 ακίνητα θα αλλάξουν ιδιοκτήτη μέσα σε κάπου σαράντα μήνες. Είναι μεν κάτι επώδυνο αλλά, όπως λέει και η έκθεση, κάποτε πρέπει να αποκατασταθεί στον τόπο μας η “κουλτούρα των πληρωμών”. Αυτά τα “δεν πληρώνω” δεν είναι καθόλου σύγχρονα και καθόλου ευρωπαϊκά.
Πάμε τώρα να δούμε μια λεπτομέρεια, η οποία δεν ξέρω κατά πόσο έχει γίνει κατανοητή στον πολύ κόσμο. Όποιος φτάνει στο σημείο να ξεστομίσει την φράση “μου πήρε η τράπεζα το σπίτι”, ας μη προσθέτει την φρασούλα “και καθάρισα” διότι, κατά πάσα πιθανότητα, δεν έχει καθαρίσει τίποτε. Ποιός καθάρισε επειδή του πήρε η τράπεζα το σπίτι; Κανένας! Ας δούμε ένα παράδειγμα.
Πριν δέκα χρόνια, πήρα τραπεζικό δάνειο 150.000 ευρώ και έφτιαξα ένα σπίτι, το οποίο έχει σήμερα αντικειμενική αξία 200.000 και εμπορική 100.000 με το ζόρι. Όσο τα πράγματα πήγαιναν καλά, δεν είχα πρόβλημα να δίνω κάθε μήνα 400 ευρώ στην τράπεζα. Φυσικά, όταν έμεινα άνεργος, έπαψα να πληρώνω, με αποτέλεσμα σήμερα να χρωστάω 130.000 ευρώ και η τράπεζα να μου βγάζει το ακίνητο στο σφυρί. Τιμή εκκίνησης, η εμπορική του αξία. Πώς ορίζεται αυτή η αξία; Από έναν πραγματογνώμονα, τον οποίο βάζει η τράπεζα.
Μια φορά κι έναν καιρό…
Ας πούμε ότι ο εν λόγω πραγματογνώμονας δεν αποτιμά το ακίνητό μου στα 70 ή στα 60 χιλιάρικα και ο πλειστηριασμός ξεκινάει από τις 100.000 ευρώ. Βάσει του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, εάν ο πρώτος πλειστηριασμός κηρυχθεί άγονος, τότε ο δεύτερος έχει τιμή εκκίνησης στο μισό της αξίας του πρώτου. Έτσι, είναι σπανιώτατο το φαινόμενο να πουληθεί ακίνητο στον πρώτο πλειστηριασμό, αφού ο δεύτερος θα ξεκινήσει με τα μισά λεφτά. Αν καταλήξει άγονος και ο δεύτερος, γίνεται και τρίτος με ακόμη χαμηλότερη τιμή εκκίνησης. Αν κι αυτός δεν έχει αποτέλεσμα, η όλη διαδικασία απαξιώνεται και σταματά να λειτουργεί ως μέσο πίεσης για τον δανειολήπτη.
Βάσει της συμφωνίας με τον SSM, οι τράπεζες δεν θα αφήσουν κανέναν πλειστηριασμό να απαξιωθεί. Όπου δεν παρουσιάζεται ενδιαφέρον από ιδιώτες, η επισπεύδουσα τράπεζα θα αποκτά το ακίνητο έναντι της απαίτησης που έχει από τον δανειολήπτη. Στην περίπτωσή μου, αφού η πρώτη δημοπρασία άρχισε με 100.000, η δεύτερη άρχισε με 50.000. Αν η τρίτη αρχίσει με 40.000 (και πάλι καλά να λέω!), τότε η τράπεζα θα αποκτήσει το ακίνητό μου για 40.000, “έναντι της απαίτησης που έχει από τον δανειολήπτη”. Με απλά λόγια: και το σπίτι μου χάνω και στην τράπεζα εξακολουθώ να χρωστάω ακόμη ενενήντα χιλιάρικα, τα οποία εξακολουθούν να γεννάνε τόκους και πανωτόκια…
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, σύμφωνα με την Έκθεση Συμμόρφωσης, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα υποχωρήσουν από το 49% (όπως είπαμε πρωτύτερα) στο 20% των συνολικών δανείων μέχρι τέλους τού 2021. Σε απόλυτους αριθμούς, αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες θα μαζέψουν σχεδόν 30 δισ. ευρώ μέσα σε μια τριετία. Ευτυχώς, όμως, άνοιξαν τα ΑΤΜ και μπορούμε πλέον να σηκώνουμε κάθε μέρα όσα λεφτά θέλουμε, καλά να είμαστε και σίδερο στην μέση μας.
