Homo homini lupus (Ο άνθρωπος για τον άνθρωπο λύκος)

Γεωργία Μαγκλάρα*

Και η ιστορία επαναλαμβάνεται . Ο άνθρωπος έχει φτάσει στο ανώτατο όριο αναισχυντίας . Έχει φάει τον ίδιο του τον εαυτό ,τον άνθρωπο. Ζώο δεν έχει φάει ποτέ ζώο του ίδιου του είδους , όσο πεινασμένο και αν είναι.
Τώρα επαναλαμβάνεται το ίδιο σενάριο . Ο άνθρωπος γίνεται για τον άνθρωπο λύκος. Σκοτώνει ανηλεώς , βομβαρδίζει , παρανομεί, καταπατεί , ασεβεί , ισοπεδώνει , καταλύει , υπερηφανεύεται , διαλύει και διαλύεται για να κυριαρχήσει. Δεν γίνεται να ζήσει ειρηνικά και ελεύθερα; Μήπως η ειρήνη είναι κάτι που διαρκώς καταχτιέται με όποιο τίμημα; Φαίνεται πως έτσι είναι για να επιβεβαιωθεί η ρήση που λέει :με τόσα χρήματα που ξοδεύονται για την διατήρηση μιας επισφαλούς ειρήνης θα γινόταν ένας πρώτης τάξεως πόλεμος!

Πώς βγαίνει όμως ο άνθρωπος αράγιστος από μια τέτοια κατάσταση; Δεν βγαίνει. Απλά πρέπει από πριν να είναι σε ετοιμότητα να αντισταθεί όταν βλέπει ιδέες και αξίες με κόπο κατακτημένες και που τον κρατούν σε ισορροπία, να διακυβεύονται στο βωμό των συμφερόντων. Όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως χρώματος, θρησκεύματος, πολιτικής τοποθέτησης, κοινωνικής θέσης, μορφωτικού επιπέδου συνυπάρχουν και προσφέρουν στην ισορροπία, συνέχιση, εξέλιξη και πρόοδο του ανθρώπινου είδους. Όταν όμως από την συμβίωση λείπει η διορατικότητα του κινδύνου που περικλείει η μονόπλευρη απόλαυση των επιτευγμάτων του υλικού πολιτισμού τότε οδηγούμαστε σε καταστάσεις με απρόβλεπτες συνέπειες. Διότι ο υλικός ευδαιμονισμός απονευρώνει την ανθρώπινη οντότητα, στερεί από τον άνθρωπο την ισχυρή θέληση για ζωή πραγματική με αξίες, ιδανικά, επιδιώξεις, οράματα για το κοινό συμφέρον, οδηγώντας τον στο αδιέξοδο, στο τέλμα, τον κορεσμό, στην απαξίωση.
Τον κάνει κύμβαλον αλαλάζον .Για να αντιμετωπιστεί όλη αυτή η ευδαιμονική αντίληψη της υλικής συσσώρευσης και η τακτική της επιβεβαίωσης μέσω του πλουτισμού πρέπει να δημιουργηθούν πυρήνες τέτοιοι και να καταβληθούν προσπάθειες τόσες που να οδηγήσουν το άτομο στην αυτογνωσία, στον αυτοσεβασμό, στην αυτοεκτίμηση, στην αυτοπεποίθηση, στην υπευθυνότητα στην άμιλλα, στην ηθική θεώρηση της πραγματικότητας για την επίτευξη της ισορροπίας. Το να αφήνεται το άτομο «βορά» στις εκάστοτε σκοπιμότητες συμφερόντων οδηγεί στην διατάραξη της ισορροπίας.
Οι αντιστάσεις όμως που το κάθε άτομο έχει αναπτύξει λειτουργούν ως αντίδοτο όλων αυτών των σκοπιμοτήτων. Όμως ο προβληματισμός δυστυχώς έρχεται πάντα δεύτερος και ο προβληματισμός κατόπιν εορτής. Ο άνθρωπος στερούμενος αυτογνωσίας παρασύρεται από αυτό που τον αγγίζει συναισθηματικά. Όμως το συναίσθημα προπορεύεται της λογικής και χάνεται ευκολότερα. Και όταν χαθεί αρχίζει ο απολογισμός των ενεργειών και το συμπέρασμα ακολουθούμενο από εκρήξεις συνείδησης, επίρριψη ευθυνών του ιδίου, οι εντάσεις, η απογοήτευση, η κατάρρευση, το κενό.
Η αυτογνωσία, η αυτοκριτική, η θεμελιωμένη λογική ατσαλώνει την θέληση, ισχυροποιεί την βούληση, καταυγάζει το πνεύμα, δημιουργεί αντιστάσεις σε ο,τιδήποτε πρόσκαιρο, εφήμερο, πεπερασμένο, προωθεί πραγματικές ανάγκες από πλασματικές, προοδεύει. Είναι δυνατόν ο λογικός άνθρωπος να γίνει λύκος για τον άνθρωπο, τον φίλο, τον γείτονα, τον γονιό, τον αδελφό;
Ο άνθρωπος αυτός έχει αναπτύξει έννοιες, ιδέες, αξίες, ιδανικά που είναι ανώτερα από τα συμφέροντα οποιασδήποτε μορφής και κακίες οποιασδήποτε υφής. Δεν αναπτύσσονται γιατί δεν υπάρχει χώρος να αναπτυχθούν.
Ο άνθρωπος πάραυτα είναι περαστικός από τη γη. Η πορεία του γράφεται και μένει. Είτε σε τοπικό είτε σε οικουμενικό επίπεδο. Αν λοιπόν δεν διαφυλάξει το είναι του και την υστεροφημία του, εναρμονίζοντας την στάση και συμπεριφορά του με το αντικειμενικά σωστό, τότε να είναι σίγουρος ότι όταν «αναχωρήσει» και τότε ακόμα θα δέχεται τις αρνητικές κριτικές.
Φτάνει πια η εκμετάλλευση του ανθρώπινου είδους. Δεν είναι οι άνθρωποι ούτε θηρία ούτε θεοί να ζήσουνε μόνοι τους. Όχι πια ο άνθρωπος για τον άνθρωπο λύκος.

*Γεωργία Μαγκλάρα
Εκπαιδευτικός