«Ενός λεπτού σιγή»
Άρθρο του: Αριστοτέλη Γ. Καλλή*
Έπρεπε λοιπόν να μεγαλώσω για να καταλάβω μπροστά σ’ αυτό το σεμνό μνημείο που βρίσκεται στην πλατεία Ηρώων Νεμέας, την εντολή, μα κατ’ ουσίαν, «παράκληση» του εκάστοτε τελετάρχη της παρελάσεως, όταν καλούσε εν αγωνίως σε «ενός λεπτού σιγή» τους παρευρισκομένους επ’ αφορμή της εθνικής εορτής .
«Ενός λεπτού σιγή» για ένα παιδί, είναι απλά μια ακόμη εντολή που ναι μεν την υπακούει (λόγω των επιπτώσεων, βάση κυρίως των άγραφων κανόνων, της πιστοποιημένης «κακής του διαγωγής» από τον φυσικό του συνοδό δάσκαλο ή γονέα), αλλά ουσιαστικά δεν μπορεί να την κατανοήσει και να την αισθανθεί ως μια ιερή στιγμή. Γιατί απλά κανένα παιδί και για κανέναν λόγο, δεν θα μπορέσει ποτέ να «συμμαχήσει» με την «σιγή», με τον θάνατο, με την τραγωδία του όποιου πολέμου, όσες ένδοξες σελίδες κι αν περιέχει αυτός (πλην βεβαίως όσων έχουν υποστεί τις ολέθριες συνέπειες της απώλειας και της καταστροφής στην καθημερινότητά τους.)
Όταν όμως έφτασα σε μια ώριμη ηλικία, που μπορούσα να καταλάβω τα όσα διαδραματίζονταν γύρω μου, συνειδητοποίησα το μέγιστο αυτής της φράσης πέραν και μακράν της όποιας ιδεολογίας και πολιτικής προσέγγισης θα μπορούσε να έχει κάποιος, χωρίς βεβαίως φανατισμούς και ακρότητες.
«Ενός λεπτού σιγή» σημαίνει σεβασμός, για εκείνους τους «κοινούς θνητούς» όλων των εποχών, που «έσπασαν την θολή γραμμή των οριζόντων» όπως θα έλεγε κι ο ποιητής Ν. Καββαδίας, κι έδωσαν την ζωή τους για την Ελευθερία, την Εθνική Ανεξαρτησία, την Δημοκρατία, την Δικαιοσύνη, την Ισότητα, ενάντια στον απολυταρχισμό, τον φασισμό, τον εθνικισμό, την ξενοκρατία και τα φοβικά σύνδρομα έναντι των ανθρώπων.
«Ενός λεπτού σιγή» σημαίνει αυτογνωσία, τελετουργία μνήμης και αυτοπροσδιορισμός έναντι των μεγάλων ιδεών και αξιών, αναγνώριση και σεβασμός των νεκρών αγωνιστών, επαναπροσδιορισμός των στόχων, των λόγων και των πράξεών μας, ώστε ο κόσμος αυτός να γίνει ομορφότερος για τις γενιές που ακολουθούν.
«Ενός λεπτού σιγή» σημαίνει σεβασμός, για αυτούς που σύρθηκαν βίαια στο άρμα του θανάτου, όταν οι άλλοι συναντούσαν τη ζωή, τη χαρά, τον έρωτα, το φως, τη δημιουργία.
«Ενός λεπτού σιγή» σημαίνει σεβασμός, για εκείνους που δεν γύρισαν μετά την μάχη πίσω, για να αγκαλιάσουν τα παιδιά και την αγαπημένη τους σύντροφο και να γευτούν το μεγαλείο της ειρήνης και της αδελφοσύνης των λαών ως αποτέλεσμα της δικαίωσης του δικού τους αγώνα.
«Ενός λεπτού σιγή» σημαίνει σεβασμός γι’ αυτούς που η θυσία τους, στα πεδία των μαχών και των κοινωνικών αγώνων, αναμένει τα δέοντα επί ματαίω από τους εκάστοτε αξιωματούχους που κατά τα συνήθη (πλην εξαιρέσεων) καρπώνονται και «αξιοποιούν» την δική τους θυσία προς ίδιον όφελος.
«Ενός λεπτού σιγή» σημαίνει σεβασμός, στις μαυροφορεμένες περήφανες γυναίκες και στα ορφανά παιδιά των νεκρών μαχητών, που εδέχοντο ανέκαθεν καρτερικά τις φανφάρες των λόγων των επιφανών παραγόντων κατά τις επετείους, και τ’ αποφάγια της αγνωμονούσας πατρίδας, όταν το γεγονός είχε πλέον λησμονηθεί.
«Ενός λεπτού σιγή» σημαίνει σεβασμός, στους νεκρούς της μάχης των Θερμοπυλών, της μάχης των Δερβενακίων, της μάχης του Σαραντάπορου, της μάχης των οχυρών του Ρούπελ, της μάχης της Κύπρου, σεβασμός στους νεκρούς ιπτάμενους ήρωες, μαχητές του Αιγαίου (Ίμια) σεβασμός στους νεκρούς αγωνιστές του Μακεδονικού αγώνα, των αλησμόνητων πατρίδων, της Εθνικής Αντίστασης, του Γοργοπόταμου και της Καισαριανής, της ένωσης με την Κύπρο, σεβασμός στους νεκρούς των κοινωνικών αγώνων, του Κιλελέρ, του Ανένδοτου αγώνα, της Μακρονήσου και της Γυάρου, των Λαμπράκηδων, του 1-1-4, του αντιδικτατορικού αγώνα, του Πολυτεχνείου, για μια Ελλάδα πραγματικά Ελεύθερη, Δημοκρατική και Ανεξάρτητη.
«Ενός λεπτού σιγή» σημαίνει σεβασμός, στα θύματα (εκατέρωθεν) των εμφυλίων συρράξεων ανά τους αιώνες, το αίμα των οποίων πότισε άσκοπα και άδικα την ιερά γη των προγόνων μας, εξορίζοντας το μέλλον και την προοπτική μας μέσα από την εκάστοτε φυγή των «ηττημένων» και τον παροπλισμό των ικανών λόγω πολιτικών φρονημάτων.
«Ενός λεπτού σιγή» σημαίνει σεβασμός γι αυτούς που χάθηκαν, γι αυτούς που βρέθηκαν, μα κυρίως γι αυτούς που άντεξαν στο χρόνο και είναι τώρα εδώ, μέσα από ένα δάκρυ ποταμό, που κυλάει πάνω σ’ ένα σκαμμένο πρόσωπο για να θυμίζει το ταξίδι στην αιωνιότητα όσων αγωνίστηκαν για αξίες, ιδέες και οράματα, σ’ εκείνους που ναι μεν ζουν, αλλά ουσιαστικά έχουν πεθάνει εδώ και χρόνια αγνοώντας το, γιατί τελικά ο θάνατος ή η Ανάσταση είναι επιλογή του καθενός μας («πρέπει να πεθάνεις πριν πεθάνεις, για να μην πεθάνεις όταν πεθάνεις» γραμμένο σε κάποια μονή του Άγιου Όρους).
«Ενός λεπτού σιγή» σημαίνει ακόμα σεβασμός στην μνήμη των αυτοκτονούντων πολιτών (15.000 νεκροί) που έγιναν θυσία την τελευταία δεκαετή μνημονιακή περίοδο, εν καιρώ ειρήνης, στο βωμό των διεθνών οικονομικών συμφερόντων με την αμέριστη (όπως πάντα άλλωστε) συμπαράσταση των άσπονδων «φίλων» μας, με σκοπό την οικονομική «ανασυγκρότηση» (βλέπε αφανισμό) της χώρας μας.
«Ενός λεπτού σιγή» σημαίνει σεβασμός για εκείνους που τώρα σαν σκιές ανάμεσα στα μνήματα «ακούνε» τις ύβρεις, εισπράττουν την αδιαφορία και την κατ’ ουσίαν (ακούσια ή εκούσια) απαξίωση από εκείνους που αδημονούν να συνοδεύσουν την ημιμάθεια και την απάθεια τους μ’ ένα γεύμα, ένα ρόφημα ή ένα οινοπνευματώδες ποτό της αρεσκείας τους, επ’ αφορμή της εθνικής επετείου, για να ξεχαστούν, να ταξιδέψουν και να χαθούν στην γλυκιά ραστώνη του «τίποτα», επιδεικνύοντας τα «φτωχά» υλικά τους πλούτη, μέρος αναπόσπαστο της ματαιοδοξίας τού εφήμερου κόσμου που έπλασαν ως μικροί θεοί.
Κι έτσι το «ενός λεπτού σιγή», ηχεί πλέον όχι ως «παράκληση» μέσα στην οχλοβοή, αλλά ως «αιτία καθυστέρησης» για όσους αδημονούν να κατακτήσουν στα «πεδία των μαχών της αγοράς» … ένα τραπέζι σε καλό σημείο … πέντε καρέκλες … κι έναν βραστό με ολίγη … ολίγη από πατριωτισμό … ολίγη από αθλητισμό … ολίγη από πολιτική … ολίγη από «κοινωνική κριτική» … ολίγη … όπως κατήντησε η ζωή χωρίς αξίες και οράματα … ολίγη.
Κι έτσι το «ενός λεπτού σιγή», ηχεί ως μια ακόμη «εντολή προς ναυτιλλόμενους», στο αχανές πεδίο του «τίποτα», ανάμεσα στα τόσα «τίποτα» μιας καθημερινότητας που αναζητά άλλοθι για να μην κάνει … τ ί π ο τ α. Μιας καθημερινότητας που θυμίζει στο διάβα της τους στίχους του ποιητή Γ. Σεφέρη «πήραμε τη ζωή μας λάθος κι αλλάξαμε ζωή….».
Α. Γ. Καλλής
Επ. Πρ. Εμπορικού Συλλόγου Νεμέας
Πτ. Πολιτ. Τμήματος Νομικής Σχολής Αθηνών
Υ.Γ.1
Αφιερώνεται σ’ αυτούς που “δεν κολάκευσαν την ασημαντότητα των άλλων για να υπάρξουν οι ίδιοι ως οντότητες” (Σ. Διγενή) σε μια κοινωνία του «φαίνεσθε», παρά επέλεξαν τον αγώνα και τη θυσία για έναν καλύτερο κόσμο.
Υ.Γ.2
Οι Νεκροί Νεμεάτες Ήρωες του 1940
Κατσούλης Γεώργιος του Δημητρίου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στη Νεμέα το 1914 του 6ου Σ.Π. Φονεύτηκε στο ύψωμα Βουλγάρας στις 16-11-1940. Ο πρώτος Νεμεάτης που έπεσε το 1940.
Τσαβαλάς Γεώργιος του Αποστόλου, γεννήθηκε το 1916. Φονεύτηκε στη μάχη της Χειμάρρας.
Πέππας Βασίλειος του Κωνσταντίνου, Έφεδρος Ανθυπολοχαγός. Γεννήθηκε στη Νεμέα Κορινθίας το 1916 του 6ου Σ.Π.. Φονεύτηκε στη Σκουτάρα (Β.Δ. Χειμάρρας στις 4 Ιανουαρίου 1941.
Χριστόπουλος Ορέστης του Χρήστου, Έφεδρος Ανθυπολοχαγός. Γεννήθηκε στη Νεμέα Κορινθίας το 1917, του Κέντρου Εκπαίδευσης Κορίνθου. Φονεύτηκε στη Κόρινθο σε αεροπορικό βομβαρδισμό στις 25 Απριλίου 1941.
Μανιάτης Ευστάθιος του Γεωργίου, Ανθυπίατρος. Γεννήθηκε στη Νεμέα Κορινθίας το 1916, του 28ου Σ.Π. Πέθανε στο ΒΙ πεδινό χειρουργείο (Κοσίνα) στις 13 Μαρτίου 1941, 25 ετών.
Αγγελετόπουλος Ευάγγελος του Αλεξάνδρου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στη Νεμέα Κορινθίας το 1912, του 32ου Σ.Π. Πέθανε στο Σ2 στρατιωτικό νοσοκομείο διακομιδής Αμινταίου στις 1 Δεκεμβρίου 1940, 28 ετών.
Βαβελογιάννης Δημήτριος του Γεωργίου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στη Νεμέα Κορινθίας το 1908, του 30ου Σ.Π. Φονεύτηκε στη μάχη Τσιροτάτι (Τομορίτσα) στις 30 Δεκεμβρίου 1940.
Δανόπουλος Παναγιώτης του Ιωάννη, στρατιώτης. Γεννήθηκε στη Νεμέα Κορινθίας το 1917, του 1ου Τάγματος Κρήτης. Πέθανε στο στρατιωτικό νοσοκομείο Χανίων στις 5 Αυγούστου 1941.
Κεφάλας Παναγιώτης του Γρηγορίου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στη Νεμέα Κορινθίας το 1915, του 6ου Σ.Π. Πέθανε στο ΙΙΙα ορεινό χειρουργείο (Άγιος Βασίλειος) στις 30 Μαρτίου 1941
Κίτσιος Ιωάννης του Κωνσταντίνου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στη Νεμέα το 1908 του 67ου Σ.Π. Φονεύτηκε στη Μετζ-Γκοράνη (Στενά Κλεισούρας) στις 16-3-1941.
Λεκουσιώτης Γεώργιος του Δημητρίου, Δεκανέας. Γεννήθηκε στη Νεμέα το 1915 του 6ου Σ.Π. Φονεύτηκε στο Κιπαρόιτ Χειμάρρας στις 20-12-1940.
Λώλος Γεώργιος του Αποστόλου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στη Νεμέα το 1916 του 6ου Σ.Π. Φονεύτηκε στη μάχη υψ. Μπουλαράτ Χειμάρρας στις 1-12-1940
Μαλησιώρης Κωνσταντίνος του Δημητρίου, Δεκανέας. Γεννήθηκε στη Νεμέα το 1912 της 79ης μονάδος. Φονεύτηκε στο υψ. Χειμάρρας στις 4-3-1941.
Μπαϊρακτάρης Παναγιώτης του Νικολάου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στη Νεμέα το 1910 του 53ου Σ.Π. Φονεύτηκε στο Γκούρι Τοπίτ (Κάμια) στις 8-4-1941.
Μπαρλιάς Ευάγγελος του Δημητρίου, Λοχίας. Γεννήθηκε στη Νεμέα το 1907 του 8ου Σ.Π. Φονεύτηκε στο υψ. 1625 (Σεντέλι) στις 26-3-1941.
Μπιμπίκος Κωνσταντίνος, στρατιώτης. Γεννήθηκε στη Νεμέα το 1918 του 91ου Σ.Π. Φονεύτηκε στο οχυρό Αρπαλουκίου στις 8-4-1941.
Μπολιάρης Παναγιώτης του Δημητρίου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στη Νεμέα το 1913 του 30ου Σ.Π. Φονεύτηκε στο Ντομπρένι (Β.Δ. Μοσχοπόλεως) στις 25-1-1941
Πατώκος Χρήστος του Γεωργίου, Λοχίας. Γεννήθηκε στη Νεμέα το 1914 του 6ου Σ.Π. Φονεύτηκε στη μάχη υψ. Χειμάρρας στις 25-12-1940.
Πηγαδιώτης Κωνσταντίνος του Νικολάου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στη Νεμέα το 1916 του 6ου Σ.Π. Φονεύτηκε στο υψ. Χειμάρρας στις 29-3-1941.
Πρέσβελος Ανδρέας του Βασιλείου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στη Νεμέα το 1911 του 52ου Σ.Π. Φονεύτηκε στο υψ. 1220 (Α. Κλεισούρας) στις 24-12-1940.
Σκάζας Βασίλειος του Αθανασίου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στη Νεμέα το 1915 του 6ου Σ.Π. Πέθανε στο ΙΙΙα ορεινό χειρουργείο (Άγιος Βασίλειος) στις 26-2-1940
Φρούσιος Γεώργιος του Αλεξίου, Δεκανέας. Γεννήθηκε στη Νεμέα το 1914 του 6ου Σ.Π. Εξαφανίστηκε κοντά στη Χειμάρρα στις 26-12-1940.
Καστράκι
Ζορμπάς Γεώργιος του Παναγιώτη, στρατιώτης. Γεννήθηκε στο Καστράκι το 1916 του 6ου Σ.Π. Φονεύτηκε στο υψ. Χειμάρρας στις 24-3-1941.
Μάζι
Παναγόπουλος Παναγιώτης του Θεοφάνη, στρατιώτης. Γεννήθηκε στο Μάζι Κορινθίας το 1907 του ΙΙ Συντάγματος Ορειβατικού Πυροβολικού. Φονεύτηκε στη Μεγάλη Λάμποβα (Ν. Τεπελενίου) στις 28-2-1941. Είναι από το Μάζι Νεμέας ή του Ξυλοκάστρου.
Λεόντιον
Πιπέρης Μιχαήλ του Ευαγγέλου, Ανθυπασπιστής (Εύελπις). Γεννήθηκε στο Λεόντιο Κορινθίας το 1919 του τάγματος Αλικιανού. Φονεύτηκε στο Γαλατά Χανίων (μάχη της Κρήτης) στις 20 Μαΐου 1941.
Γλαρέτας Δημήτριος του Νικολάου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στο Λεόντιο Κορινθίας του 1920 της IV Μοίρας τραυματιοφορέων. Φονεύτηκε στο Γκολέμι (Β.Δ. Αργυροκάστρου) στις 21-12-1940.
Κοσμάς Ανδρέας του Βασιλείου, Λοχίας. Γεννήθηκε στο Λεόντιο το 1907 του Γ’ Κέντρου Αιχμαλώτων Πύργου. Φονεύτηκε στο στρατόπεδο αιχμαλώτων Χανίων (αιχμάλωτος) στις 22-7-1941.
Μούκας Βασίλειος του Ιωάννη, στρατιώτης. Γεννήθηκε στο Λεόντιο το 1912 του 6ου Σ.Π. Φονεύτηκε στο υψ. Σκουταράς (Β.Δ. Χειμαρράς) στις 24-12-1940.
Μπούφας Προκόπιος του Δημητρίου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στο Λεόντιο το 1914 του 18ου Σ.Π. Φονεύτηκε δυτικά του Πόγραδετς (περιοχή Σούλεριτ) στις 7-4-1941.
Μπεξής Δημήτριος του Κωνσταντίνου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στο Κεφαλάρι (Λεόντιο) Κορινθίας) το 1918 του οχυρού Κελ. Καγιά. Φονεύτηκε στο Οχυρό Κελ. Καγιά Μπέλες στις 7-4-1941.
Παναγιωτακόπουλος Βασίλειος (40-41) έπεσε στη Χειμάρρα
Μποζικά
Πιστεύος Γεώργιος του Κωνσταντίνου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στο Μποζικά Κορινθίας το 1916 του 6ου Σ. Π. Πέθανε στο Α2 Ορεινό χειρουργείο στις 1-1-1941.
Πετρί
Κουτσοδήμος Παναγιώτης του Δημητρίου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στο Πετρί Νεμέας το 1918 της 87ης Μονάδας Διαβιβάσεων. Πνίγηκε στο Λούρο ποταμό σε ανατροπή φορτηγίδος στις 10-4-1941.
Τιτάνη
Τσακνάκης Κωνσταντίνος του Γεωργίου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στη Τιτάνη το 1915 στο 6ο Σ.Π. Φονεύτηκε στο υψ. Σκουτάρας (Β.Δ. Χειμάρρας) στις 30-12-1940.
Καλλιανιώτης Παντελής του Βασιλείου, στρατιώτης. Γεννήθηκε στη Τιτάνη το 1916 του 6ου Σ.Π. Εξαφανίστηκε στο Οχυρό Μπέλες στις 6-4-1941.
Αεροπόροι
Αεροπόρος Χρηστάκος Νικόλαος του Σταύρου και Μαρίας, Επισμηνίας. Γεννήθηκε στο Κούτσι Κορινθίας το έτος 1919. Επιλαχών Σχολής Ικάρων. Φονεύτηκε στο Ελ Αλαμέιν Αφρικής την 9η Ιουλίου 1942 σε αερομαχία. (ΚΟΥΤΣΙ)
Αεροπόρος Οικονόμου Νικόλαος του Μιχαήλ, Ανθυποσμηναγός. Γεννήθηκε τα 1922 στη Νεμέα Κορινθίας. Το Νοέμβριο του 1939 εισήλθε στη Σχολή Τεχνικών Αεροπορίας. Αποφοίτησε το Φεβρουάριο του 1941 και ονομάστηκε μόνιμος Σμηνίας ραδ/στής εδάφους, πήρε ειδικότητα Ιπτάμενου Α/Τ – Π/Λ. Σκοτώθηκε κατά την εκτέλεση πολεμικής αποστολής ρίψεως εφοδίων. (ΝΕΜΕΑ)
Αεροπόρος Νανόπουλος Σπύρος. Σκοτώθηκε το 40-41 σε αερομαχία (ΛΕΟΝΤΙΟ)
